Wet Opheffing Verpandingsverboden, Burgerenergie groeit, Crowdfunding in NL vs FR

Na meer dan zeven jaar is het eindelijk gelukt: de Wet opheffing verpandingsverboden is aangenomen. Sinds de oprichting van SMF was dit een van onze speerpunten. In de afgelopen jaren hebben we ook andere organisaties, zoals MKB Nederland, FAAN en banken, achter dit initiatief gekregen en hier samen in opgetrokken, wat uiteindelijk heeft bijgedragen aan de totstandkoming van deze wet.

Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat het zo lang zou duren, zeker gezien de brede politieke steun. Toch is het voor mij opnieuw een waardevolle les geweest: structurele aanpassingen en nieuwe wetgeving in onze sector vragen tijd, geduld en doorzettingsvermogen.

Nog meer goed nieuws deze week! Uit de Lokale Energie Monitor 2024 blijkt dat de betrokkenheid van burgers bij lokale energieprojecten de afgelopen tien jaar gestaag is toegenomen. Steeds meer projecten en organisaties financieren zich (deels) met particuliere investeerders, zelfs voor steeds grotere initiatieven.

Een duidelijk bewijs hiervan is de sterke groei van crowdfunding. In het afgelopen jaar is deze markt opnieuw fors gegroeid, met 20% naar meer dan €1 miljard aan investeringen. In Frankrijk daarentegen krimpt de crowdfundingmarkt al twee jaar op rij.

In deze nieuwsbrief duiken we dieper in de verschillen tussen Nederland en Frankrijk: waarom groeit crowdfunding hier wél en blijft de markt daar achter?

• Wet opheffing Verpandingsverboden aangenomen
• Crowdfunding Nederland vs Frankrijk
• Burgerenergie-initiatieven jagen energietransitie aan

Veel leesplezier,

Ronald

Wet opheffing Verpandingsverboden aangenomen

Na een (lobby) traject van zeven jaar heeft de Eerste Kamer vorige week definitief ingestemd met de wet, waardoor naar verwachting tot €1 miljard extra kapitaal beschikbaar komt voor het mkb. Na een lang wetgevend traject is de Wet Opheffing Verpandingsverboden vandaag aangenomen.

Voor mkb-ondernemers biedt deze wet aanzienlijke voordelen:

• Verbeterde kredietwaardigheid
  Door de mogelijkheid om vorderingen te verpanden, kunnen mkb-bedrijven hun kredietwaardigheid verhogen, wat hen in staat stelt om gemakkelijker en tegen gunstigere voorwaarden financiering te verkrijgen.
• Uitbreiding van financieringsmogelijkheden
  Door de extra mogelijkheden die de verpanding van deze facturen oplevert, kunnen ondernemers beter passende financiering aantrekken voor extra werkkapitaal.
• Betere concurrentiepositie
  Het opheffen van verpandingsverboden zorgt voor een gelijk speelveld met bedrijven in landen waar dergelijke beperkingen al waren afgeschaft, wat de internationale concurrentiepositie van Nederlandse mkb-bedrijven versterkt.

Er was al jaren brede steun voor de wet. Niet alleen in de Tweede Kamer, maar ook bij ondernemersnetwerken, non-bancaire financiers, banken en andere stakeholders. Toch heeft het traject vanwege de complexiteit nog lang geduurd.

In 2020 werd het wetsvoorstel ingediend na een publieke consultatie in 2018 en op 13 juni 2024 stemde de Tweede Kamer er mee in. Op 4 maart 2025 is ook de Eerste Kamer akkoord gegaan.

De lobbyactiviteiten van Stichting MKB Financiering (SMF) en andere organisaties die zich hiervoor in hebben gezet hebben hiermee succes gehad. Soms is daarbij een lange adem nodig. Het toont ook weer aan dat de noodzakelijke transities in de mkb financieringsmarkt alleen gerealiseerd kunnen worden vanuit een sterke samenwerking tussen alle stakeholders in de markt en dat veranderingen nu eenmaal tijd nodig hebben.

Crowdfunding Nederland vs Frankrijk

Sinds de invoering van de Europese Crowdfunding wetgeving wordt de markt een stuk transparanter, maar zien we ook grote verschuivingen in Europa. Terwijl de Franse markt al jarenlang eigen nationale wetgeving hadden, en hierdoor snel konden groeien in het verleden, hebben de Nederlandse marktpartijen een snelle inhaalslag gemaakt door snel de nieuwe ECSPR wetgeving te omarmen.

Door de invoering van de nieuwe wetgeving heeft er een consolidatie plaats gevonden in de sector (van de ruim 50 platformen, zijn er nu nog maar 20 over) en deze consolidatie zet alleen nog maar verder door in de komende jaren. De overgebleven platformen kunnen hierdoor verder opschalen, terwijl de meeste Franse platformen relatief kleiner blijven.

Crowdfunding in Frankrijk daalt voor tweede jaar op rij

Dit is duidelijk te zien aan de daling van de omvang van de crowdfunding markt in Frankrijk. Ondanks het feit dat er in Frankrijk 59 ECSP platformen zijn geregistreerd (een kwart van alle platformen in Europa), is het volume de laatste twee jaar afgenomen. Afgelopen jaar is de markt gedaald met 17,1% naar €1,7 miljard.

De daling komt voornamelijk door de sterk gedaalde omvang van crowdfunding voor vastgoed. Hoewel dit met 25,9% is gedaald wordt nog steeds bijna de helft van de crowdfunding opgehaald voor vastgoed projecten. De daling komt onder andere door de slechte resultaten in de sector, waarbij 15-20% van de projecten een betalingsachterstand van >6 maanden heeft. Wel was er een (sterke) groei in donatie crowdfunding te zien van 11,5% naar bijna €180 miljoen.

Groei Crowdfunding in Nederland 20% door consolidatie

De groei in Nederland zet echter onverminderd voort. Volgens Investeerders.nl is de markt van zakelijke crowdfunding (leningen en aandelen) afgelopen jaar gegroeid met 20% naar ruim €1,1 miljard.

De grootste 3 platformen (Mogelijk, Collin Crowdfund en NLinvesteert) zijn echter samen goed voor 67% van het volume, waardoor de steeds verdere consolidatie in de sector steeds duidelijker zichtbaar wordt.

Achtergrond:

• Het Franse rapport: "2024 Crowdfunding Barometer in France"
• Investeerders.nl: "Crowdfundmarkt groeide in 2024 bijna 20 procent"

Burgerenergie-initiatieven jagen energietransitie aan

Terwijl de politieke discussie verhard rond de energietransitie in Nederland en Amerika, zien we dat er een sterke tegenbeweging ontstaat van burgers die zelf het heft in eigen hand nemen met de oprichting van lokale energiecoöperaties. In bijna 90% (!) van de Nederlandse gemeenten is een collectief gevestigd en een half miljoen huishoudens ontvangen hier al stroom uit, blijkt uit onderzoek van de Lokale Energie Monitor 2024 die deze week werd gepresenteerd.

702 burgerenergie collectieven actief in Nederland

Er zijn 702 burgerenergiecollectieven actief in Nederland met samen 139.000 leden (1,7% van alle huishoudens in Nederland). Het aantal coöperaties neemt niet sterk meer toe, het aantal leden én projecten wel. In 2024 vierden 53 coöperaties hun tienjarig jubileum, waarmee ook aangetoond wordt dat burgerenergie collectieven ook op lange termijn levensvatbaar blijken te zijn.

Local4Local

Een belangrijke trend is de ontwikkelingen van lokale energiesystemen waar vraag en aanbod op elkaar zijn afgestemd. Hiermee worden problemen op het energienetwerk beperkt en worden energieopwekking, oslag en gebruik op elkaar afgestemd. Local4Local is een landelijk pilotproject om de mogelijkheden uit te testen, waarin Energie Samen en 26 lokale coöperaties en partners samenwerken aan een nieuw energiesysteem waarin:

• Lokale vraag en aanbod optimaal op elkaar zijn afgestemd
• De eindgebruiker een stabiele en eerlijke prijs voor energie betaalt (kostprijs-plus)
• Er meer flexibiliteit en zeggenschap is over de energievoorziening

Windparken op zee

De grootste hoeveelheid energie wordt opgewekt via windparken op zee. De meeste windparken worden op dit moment door buitenlandse energiemaatschappijen en investeerders gefinancierd. In België hebben 34 energie coöperaties die zijn aangesloten bij Seacoop zich ingekocht bij een bestaand windpark en zijn hiermee indirect eigenaar geworden van 5 windturbines op zee. Daarnaast is een campagne "Onze Energie" gestart met als doel om een half miljoen Belgen mede-eigenaar te laten worden van wind op zee. Later dit jaar wordt er een bod gedaan op de ontwikkeling van een nieuw windpark voor de Belgische kust (Prinses Elisabethzone I).

In Nederland zijn we nog niet zover, hoewel er al wel wat voorbereidingen zijn gestart. Twee jaar geleden schreef ik al een opiniestuk hierover "Maak burgers eigenaar van windparken op zee" en afgelopen jaar werd via "Onze NoordzeeStroom" (ONS) al een bod gedaan op een kavel voor de kust van IJmuiden. Helaas werd het kavel aan een andere partij gegund.

Op dit moment bereidt ONS zich voor op deelname aan een nieuwe kavel en het pleit ondertussen voor aanpassing van de huidige tendersystematiek: "Op dit moment begunstigt de markt vooral grote internationale bedrijven doordat de nadruk in de tenders ligt op financiële zekerheden en op prijs in plaats van kwaliteit."

Energiegemeenschappen opgenomen in nieuwe Energiewet

Eind 2024 is de nieuwe Energiewet aangenomen. Daarin zijn "energiegemeenschappen" als nieuwe speler op de energiemarkt opgenomen:

“Dit is een historisch moment in de Nederlandse energiegeschiedenis en voor alle energiecoöperaties, we bestaan! De nieuwe energiewet betekent een enorme verandering in de marktordening sinds de liberalisering van onze energiemarkt. We bestaan nu juridisch als energiegemeenschappen en hebben een aparte positie en rol gekregen in de energiemarkt, naast andere belangrijke spelers zoals energieleveranciers, producenten en netbeheerders. De boodschap is duidelijk. Er is een nieuwe speler op de markt die gericht is op het bieden van sociale en milieuvoordelen en níet op het maken van winst!”

Om ook in de Europese wetgeving deze rol goed te verankeren wordt nu gevraagd om in de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen ook de speciale positie van energiegemeenschappen op te nemen.

Congressen, workshops en e-learning

Komende periode zijn er weer een aantal interessante workshops en congressen waar ik zelf ook spreek en die publiek toegankelijk zijn:

• 12 maart Radio1 - Villa VdB - Interview over laatste trends bij crowdfunding voor bedrijven, projecten en particulieren
• 19 maart Value-based Finance Conference 2025 - Het Centre for Economic Transformation organiseert op 18 en 19 maart de eerste Value-based Finance Conference rond "sustainable finance". In de conferentie wordt onderzocht hoe we op een waarden-gedreven manier met financieren om kunnen gaan. Voor een duurzame maatschappij is een duurzame financiële sector nodig. Zelf zal ik daar in een panel met Invest-NL, NVB en ABN Amro over spreken.
• 3 april Supply Chain Finance workshop - Voor financieel adviseurs wordt door SMF een inhoudelijke workshop georganiseerd met als gastspreker Christaan de Goeij van het lectoraat Supply Chain Finance bij Windesheim.
• 8 mei Afscheidsseminar Lex van Teeffelen
• 23 juni SMF jaarcongres (save-the-date)

Daarnaast een overzicht van interessante online en offline trainingen:

SMF Academy - Stichting MKB Financiering heeft enkele tientallen opleidingen geselecteerd voor mkb financieringsadviseurs: Scholingsagenda Opleidingen Erkend Financieringsadvies MKB.

HUB-IN Academy - De HUB-IN Academy biedt gratis online cursussen aan, gericht op professionals en belanghebbenden die betrokken zijn bij de herontwikkeling van historische stedelijke gebieden, waaronder een training om ondernemende ecosystemen te ontwikkelen via duurzame bedrijfsmodellen en het combineren van diverse financieringsbronnen voor projecten. Eerder is hiervoor ook al de HUB-IN Atlas met concrete voorbeelden en de HUB-IN Business & Finance model Guide ontwikkeld.

FINE Fintech Academy - Binnen het FINE project worden (vrouwelijke) investeerders begeleid om te investeren in de nieuwe generatie Fintech bedrijven. Voor brede educatie is hiervoor nu de Fintech Investors Academy opgericht, in samenwerking met Elfin. Een beschrijving van de verschillende modules van de training kan hier worden gelezen.

Contact

Klopt er iets niet of heb je suggesties voor mijn nieuwsbrief, laat het mij weten!

Ook hoor ik graag over mooie voorbeelden op het gebied van mede-eigenaarschap, inclusief ondernemen of innovatieve financieringsproducten voor ondernemers.

Reageer op deze nieuwsbrief of mail mij rechtstreeks: ronald@kleverlaan.com