Tweede Kamer wil onderzoek flitskredieten | Big data in crowdfunding | Bank van de toekomst is 'dom doorvoerkanaal'

Vanwege een overvolle agenda is mijn nieuwsbrief deze week een dagje later. Het is ook gelijk de laatste nieuwsbrief van dit jaar. Ik wens alle lezers fijne feestdagen en in de 2e week van januari zal de eerste nieuwsbrief van 2019 weer verschijnen.

Deze week een analyse van de DNB cijfers over de mkb financieringsmarkt. Ondanks een lichte stijging in de laatste kwartalen is totale bancaire financiering aan het mkb over 2018 nog steeds teruggelopen. Daarnaast is het goed om te zien dat de Tweede Kamer een onderzoek naar flitskredieten wil instellen.

Deze week waren dit artikelen die ik interessant vond om te delen:

• Bancaire mkb-kredietverlening over 2018 nog steeds negatief
• Tweede Kamer geeft opdracht om flitskredieten aan te pakken
• Professionelere crowfundsector vraagt meer toepassing van data
• Digitale platformen zetten grote delen van de economie op hun kop
• De bank van de toekomst is een 'dom doorvoerkanaal'
• Inwoners in Laren financieren lokale ondernemers
• Oproep ECN aan landen om EC Crowdfunding voorstel te steunen

Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Bancaire mkb-kredietverlening over 2018 nog steeds negatief

Uit de laatste cijfers van de DNB die gepubliceerd zijn in de de halfjaarlijkse Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten blijkt dat er de laatste 2 kwartalen weer een kleine groei is bij het verstrekken van bancaire financiering aan het mkb, maar dat over heel 2018 er nog steeds een afname is van 0,6%. De groei zit verder alleen bij kredieten > €1 miljoen.

€32 miljard minder krediet sinds 2013

Sinds 2013 is de netto kredietverlening jaarlijks gekrompen volgens DNB (na een stijging tussen 2010-2012). Uit de gedetailleerde statistieken die de DNB beschikbaar stelt lijkt het er op dat de uitstaande financiering aan het mkb jaarlijks is afgenomen met:

• 2013:    1,37 miljard
• 2014: 11,18 miljard
• 2015: 11,15 miljard
• 2016:   4,94 miljard
• 2017:   2,95 miljard
• 2018 (q1-q2): 0,28 miljard
• Totaal ca: € 32 miljard

Dit is bijna het dubbele van de afname van €17 miljard die door DNB wordt gerapporteerd als openstaande financieringen aan het mkb door banken. Binnenkort eens een keer dieper in de cijfers duiken.

Afname neemt af

De krimp is sinds 2016 geleidelijk aan het verminderen. Banken verstrekken meer nieuwe leningen, maar het verstrekte bedrag blijft nog steeds achter bij de aflossingen op bestaande leningen volgens de DNB. In 2017 kromp de bancaire kredietverlening aan bedrijven per saldo met 2,6%.

Naar verwachting is de krimp in 2018 beperkter (0,6%).  Positief is dat de laatste twee kwartalen (vierkwartaalssom) er weer een positieve saldo gerapporteerd wordt van 0,43 en 0,79 miljard. Het zal echter nog wel even duren voordat de €32 miljard (of €17 miljard)  op deze manier is aangevuld.

Bedrijven hebben de afgelopen jaren ook veel nieuwe mogelijkheden gekregen, van alternatieve financiers tot het zelf uitgeven van obligaties.

Uitgifte obligaties

In de overzichten is te zien dat een groot deel van de terugloop aan leningen door bedrijven is opgevangen door de uitgifte van obligaties. Volgens DNB hebben vooral de grotere organisaties hiervan kunnen profiteren. Het mkb bleef aangewezen op bancaire financiering en alternatieve financieringsvormen.

Kleinere kredieten krimpen nog steeds

Vanaf eind 2017 groeit de bancaire kredietverlening aan het mkb weer, voor het eerst sinds 2014 (het beginjaar van de waarnemingen). Gemiddeld over de eerste twee kwartalen van 2018 lag de jaar-op-jaargroei van mkb-krediet volgens voorlopige cijfers op 2,4%.

Deze groei bevindt zich volledig bij leningen met een grote omvang (> EUR 1 miljoen), kleinere mkb-kredieten krimpen nog. In deze categorie zien we een sterke toename bij nieuwe aanbieders van financiering.

Tweede Kamer geeft opdracht om flitskredieten aan te pakken

Afgelopen week schreef ik uitgebreid over de discussie over flitskrediet binnen het mkb (vooral kredieten voor zzp-ers en kleinbedrijf). Hierover werd dezelfde dag nog een motie ingediend door Sneller/Snels.

De motie is gisteren met algemene stemmen aangenomen in de Tweede Kamer. Minister Hoekstra heeft aangegeven om het probleem eerst te onderzoeken en dan mogelijk actie te ondernemen:

"Dat brengt mij bij de motie op stuk nr. 90 van de heer Sneller. Die verzoekt mij om specifiek te kijken naar de niet-bancaire kredietverlening en verzoekt de regering ook om de omvang van de problematiek in kaart te brengen. Dat lijkt mij heel erg logisch. Volgens mij moet ik dat doen en de Kamer daarover berichten, en vervolgens ook bezien — dan zijn we bij het tweede stuk van de motie — of er nog actie nodig is. Ik denk dat we het ook juist in die volgordelijkheid moeten doen. Dat is een hele logische manier om het te doen. "

De afgelopen maanden heb ik hier met diverse experts en stakeholders uitgebreid over gesproken in het kader van de Gedragscode MKB Financiering van de aangesloten partners van de Stichting MKB Financiering. Ik deel deze kennis graag met de minister en wil dit graag verder toelichten.

Professionelere crowfundsector vraagt meer toepassing van data

Deze week kwam Graydon met een uitgebreid rapport over het gebruik van data in de crowdfunding markt, waarbij ik in het voorwoord duiding heb gegeven over de omvang van de sector en de belangrijkste uitdagingen.

In het rapport is een van de conclusies dat de sector klaar is voor data-gedreven zakendoen. Persoonlijk denk ik dat het nog steeds erg vroeg is (nog weinig data beschikbaar en lage marges om daar in te investeren), maar het is inderdaad goed om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en er nu meer mee te experimenteren.

Reputatierisico en zorgplicht

Nu de crowdfunding sector langzaam volwassen wordt en de concurrentie van andere partijen en alternatieve financieringsvormen toeneemt, groeit het belang van het maken van strategische keuzes om de groei te behouden en de positie van crowdfunding in de financiële markt te verstevigen. Daarnaast heeft de sector te maken met onder meer reputatierisico’s door betalingsachterstanden en een veranderende zorgplicht – ontwikkelingen die de behoefte aan datagedreven inzichten stimuleren.

Real-time inzichten

Het onderzoek laat zien dat de sector met name behoefte heeft aan:

• real-time informatie die inzicht geven in de cashflow van de aanvrager
• uniforme risicoscores en ratings voor de gehele sector
• voorspellende inzichten over het type bedrijven dat gebruik zouden willen maken van crowdfunding
• inzicht in bedrijven die op zoek zijn naar financiering
• succesanalyse die inzicht geeft in de bedrijven die succesvol gebruik hebben gemaakt van crowdfunding als financieringsvorm

Het volledige rapport (pdf) is hier aan te vragen.

Digitale platformen zetten delen van de economie op hun kop

Het economen-blad ESB heeft een uitgebreid dossier en een speciale uitgave gepubliceerd over de platform-economie, waarin wordt besproken of ze werkelijk de economie op hun kop zetten. Hierin wordt heel breed gekeken in welke markten de meeste impact is, maar ook vragen rond mededingingsvraagstukken en relaties met werknemers in die sectoren ("gig-economy")

Crowdfundingplatformen

In het onderzoek worden ook de crowdfundingplatformen meegenomen. In het voorwoord wordt hier ook door Staatssecretaris Mona Keijzer en Ralph Hamers (ING) op gewezen dat ook deze sectoren de markt kunnen ontwrichten. Uit onderzoek van ESB, op basis van data van deeleconomieinnederland.nl,  blijkt dat dit zelfs in aantal aanbieders de grootste industrie is met meer dan 50 aanbieders. De impact op de economie is echter een stuk minder zichtbaar.

Interessant leesvoer voor in de kerstvakantie om eens wat dieper in de theorie en de onderzoeken te duiken.

Het gehele rapport is hier te downloaden.

De bank van de toekomst is een 'dom doorvoerkanaal'

In de snel veranderende financiële industrie halen niet alle banken de eindstreep. Een aantal wacht een beperkte rol als doorgeefluik. Dit stelt het FD in een uitgebreide reportage. Daarbij wordt ingegaan op transformatie van de sector, waarbij banken mogelijk een nuts-bedrijf worden wanneer ze hun banklicentie gaan "vermarkten" aan Fintech en BigTech bedrijven.

80% financiële instellingen bestaat niet meer in 2030

Onderzoeksbureau Gartner stelde eind oktober dat 80% van de traditionele financiële instituten tegen 2030 niet meer bestaat. De 20% van de organisaties die blijven bestaan zijn:

Power-law firms:digital platform

Fintechs:

Long-tail firms:

Facilitator

In het onderzoek The Future of Banking van EY worden vijf rollen voor de bank van de toekomst gepresenteerd. De meest in het oog springende volgens het FD was die van de 'facilitator'. Het wordt de "domme pijp" genoemd - een bank die niets anders doet dan de transacties van anderen verwerken en goed op het geld letten.

Liever uitbesteden dan zelf doen

Bestaande banken, met name de kleinere, hebben een efficiëntieprobleem dat zich niet laat oplossen met nieuwe techniek, minder kantoren of minder mensen. Nu al zijn er banken die actief voorsorteren op het scenario van de "domme pijp". Wie zijn kosten niet verder omlaag krijgt, kan maar beter op zoek naar nieuwe businessmodellen. Zoals het vermarkten van de dure verplichte banklicentie die jaarlijks miljoenen kost.

Inwoners in Laren financieren lokale ondernemers

Weer een mooi voorbeeld van community financiering. In Laren hebben een aantal inwoners de handen ineen geslagen om samen rechtstreeks lokale ondernemingen te financieren.

Lenen bij de buren

Mantelzorgorganisatie Home Instead krijgt de eerste lening van Larenaren.  Daarnaast zijn er meer lokale ondernemers die bij dorpsgenoten een lening willen afsluiten. Bewust kiezen ze niet voor een bank, ook al zien de ondernemers ook wel het risico wanneer het mis gaat en de impact op het sociale leven.

Rol adviseur

Individuele investeringen van particulieren in lokale ondernemingen zijn niet nieuw. Dit bleef echter vaak beperkt tot enkele investeerders. Daarnaast zijn er een groot aantal crowdfunding platformen gestart die het proces automatiseren en standaardiseren. Blijkbaar is er nu ook behoefte en interesse in een tussenvorm.

Hierbij is een adviseur wel erg belangrijk, vanwege de kennis met het opstellen van de overeenkomsten en het creëren van voldoende vertrouwen. De kwaliteit van de adviseur wordt dan wel erg belangrijk en omdat er op dit moment geen keurmerk, opleiding of controle is op mkb adviseurs, ligt hier wel een groot risico.

Oproep brancheorganisatie ECN aan landen om Crowdfunding voorstel Europese Commissie te steunen

In een open brief roept het European Crowdfunding Network de nationale overheden op om gedurende de aankomende onderhandelingen over het Europese crowdfunding voorstel (European Crowdfunding Service Providers) zich aan te sluiten bij het voorstel wat is opgesteld door de Europese Commissie en ECON en voor het Europese belang te gaan en niet voor individuele belangen.

Minimale standaarden

Het voorstel wat nu als alternatief op tafel ligt houdt namelijk in dat er op Europees niveau een "licht regime" wordt opgesteld, waar de individuele lidstaten dan nog aanvullende wetgeving aan toe kunnen voegen, Dit zorgt er in de praktijk voor dat er nog steeds geen "single-market" ontstaat en platformen in meerdere landen vergunningen aan moeten vragen. Voor het bredere Europese belang is het belangrijk dat er een overkoepelde wetgeving komt.

Oliver Gajda, voorzitter van ECN, is er nog niet gerust op dat de juiste keuze gemaakt gaat worden tijdens de komende onderhandelingen:

“The European Council is now threatening to sidestep this progress based on national concerns, which make sense for each of these markets, but will be counter-productive to the idea of a single European market as outlined in the Capital Market Union,” said Gajda. “We believe that with the EC proposal, to strike a balance between national regimes and a European alternative, is currently the only workable solution that will allow small and niche platforms to continue to seek growth without additional compliance burdens, while enabling others to expand their services cross-border. At all times, regulatory oversight and stringent customer protection rules would ensure that European small- and medium-sized businesses will be able to access another source of finance, while retail investors can engage in a meaningful and sustainable manner in their local or European economies.”

Contact

Inspiratie opgedaan en verder praten over advies en onderzoek rond nieuwe financieringsvormen?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).