Tijd voor Tante Agaath 2.0 | EIB: €25 miljard voor mkb financiering | Vriendenkapitaal en welvaartsfonds in Vlaanderen

Bedrijven en de overheid zijn tot nu toe vooral gericht geweest op schuldfinanciering. Het aantrekken van kapitaal en het versterken van de solvabiliteit van het mkb wordt belangrijk om uit de crisis te investeren. De overheid zou hier een belangrijke rol in kunnen spelen door dit fiscaal te stimuleren.

Dit is politiek echter lange tijd een lastig onderwerp geweest. Vooral het fiscaal stimuleren van investeringen door particulieren is jarenlang niet bespreekbaar geweest nadat in 2005 (!) uit een evaluatie bleek dat de effecten niet voldoende waren. In de samenvatting van dat rapport is echter te lezen dat dit voornamelijk kwam door de "indirecte" variant van de Durfkapitaalregeling, waarbij banken investeringsfondsen hadden opgezet. De directe variant (familie/vrienden/relaties) was wel succesvol en bij 2 op de 5 financiers werkte het ook als hefboom voor aanvullende (bancaire) financiering.

Ik zou op willen roepen om zeker in deze fase, nu startups en het mkb behoefte hebben aan versterking van het eigen vermogen en risicokapitaal, de Tante Agaath-regeling 2.0 op te starten. Pak het direct op, zodat het nog mee kan in de plannen voor Prinsjesdag. MKB Nederland riep hier ook vorig jaar al toe op en ook in de Tweede Kamer is hier via een motie in februari al aandacht voor gevraagd, dus er is voldoende draagvlak.

Dit hoeft ook niet complex te zijn. In België zijn ook zeer snel een aantal fiscaal vriendelijke maatregelen aangekondigd waarmee particulieren (lokale) bedrijven kunnen ondersteunen, in ieder geval in deze crisis-periode. In deze nieuwsbrief zal ik enkele van deze maatregelen verder toelichten.

Artikelen deze week:

• Vlaanderen laat gezinnen fiscaal vriendelijk in mkb investeren
• Uitbreiding noodpakket en meer budget voor COL-regeling
• EIB stelt €25 miljard beschikbaar voor mkb financiering
• 16.200 bancaire kredieten in 3 maanden verstrekt
• Mkb klopt vaker aan bij Fintech bedrijven
• Sociale kringloopwinkel verkoopt vastgoed aan community
• Webinar verlenging steunpakket terugkijken

Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Vlaanderen laat gezinnen fiscaal vriendelijk in mkb investeren

De Vlaamse overheid maakt het via fiscale prikkels aantrekkelijk voor particulieren om kleine bedrijven financieel te ondersteunen. Dit kon al via leningen, maar sinds kort ook voor het investeren in het eigen vermogen van startups en mkb bedrijven.

Kredietverlening België door overheid en via particulieren

Gisteren werd het nieuwe pakket van de Vlaamse overheid bekend gemaakt. Naast financieringen die zij zelf verstrekken en garanties voor banken worden ook garanties en andere (fiscale) steun gegeven aan particulieren. Een veel betere afspiegeling van het moderne financieringslandschap.

In het nieuwe pakket waren de opvallendste zaken:

• Achtergestelde leningen Vlaamse bedrijven en startups konden via het overheidsinvesteringsvehikel Participatie Maatschappij Vlaanderen al terecht voor een achtergestelde, 3 -jarige lening tot €2,8 miljoen euro. Dit is vergelijkbaar met de Nederlandse COL-regeling. Dit budget is nu verdubbeld tot een half miljard euro (in Nederland is budget voor COL-regeling nu €300 miljoen) nadat in eerste instantie 238 bedrijven voor €129 miljoen hadden aangevraagd.
• Winwin-lening door particulieren - Vlamingen kunnen fiscaal vriendelijk geld lenen aan een onderneming. Er geldt een maximumbedrag van 75.000 euro voor wie de lening geeft en een plafond van 300.000 euro voor het bedrijf dat ze ontvangt. Tot tien jaar is er voor de investeerder een fiscaal voordeel van 2,5 procent. Als de lening niet wordt afbetaald, wordt eenmalig 40 procent van het geleende bedrag fiscaal aftrekbaar.
• Vriendenkapitaal - Het idee van de winwin-lening wordt uitgebreid naar kapitaal. Dat instrument zal 'vriendenkapitaal' gaan heten. Dezelfde plafonds als bij de winwin-lening gelden. Daarnaast is er vijf jaar een fiscaal voordeel van 2,5 procent. De investering kan ook in een coöperatie of een burgerinitiatief.
• Welvaartsfonds (overheid + particulieren) - Voor grotere bedrijven, start-ups en scale-ups komt een apart investeringsfonds, dat 'welvaartsfonds' genoemd wordt. Het zal direct participeren in bedrijven en daarnaast achtergestelde leningen tot vier jaar verstrekken. Ook daarin kunnen Vlaamse gezinnen fiscaalvriendelijk investeren. Ze krijgen drie jaar een fiscaal voordeel van 2,5 procent van hun investering, met een maximumbedrag van 1.000 euro per jaar. Ook worden successierechten verlaagd naar 3%. Doel hiervan is om "slapend spaargeld" te activeren. PMV stopt 240 miljoen euro in het fonds en rekent op 260 miljoen euro privaat geld.
• Waarborgen. PMV versoepelde al de manier waarop ze garanties (waarborgen) toekent aan bedrijven, zodat die makkelijker een lening bij de bank afsluiten. Er is een budget van 100 miljoen voor garanties voor overbruggingskredieten, 300 miljoen euro voor garanties voor nieuwe kredieten en via Gigarant (leningen boven €1,5 miljoen) is 3 miljard euro beschikbaar.

Uitbreiding noodpakket en meer budget voor COL-regeling

In mijn vorige nieuwsbrief ben ik uitgebreid ingegaan op het tweede noodpakket. Na het versturen van mijn nieuwsbrief zijn voorafgaand aan het debat in de Tweede Kamer echter nog enkele wijzigingen doorgevoerd in het pakket op aandringen van een grote groep stakeholders, waaronder Stichting MKB Financiering en de ondernemersnetwerken.

Meest opvallende maatregelen die zijn doorgevoerd waren de verlenging van het noodpakket met een extra maand (tot 1 oktober), een verhoging van de maximale vergoeding voor vaste lasten (TVL) tot €50k (ipv €20k) en ook het verder ophogen van de COL-regeling voor startups. Naast de €100 miljoen in de eerste tranche is er nu nog €200 miljoen extra beschikbaar gesteld in de tweede tranche.

€540 miljoen aangevraagd - derde tranche nodig

Dit is nog steeds niet voldoende. Volgens de ROMs is er nu al voor €540 miljoen aan financiering aangevraagd door startups en scaleups. Op dit moment worden de aanvragen beoordeeld en worden de financieringen verstrekt. Afhankelijk van het percentage afwijzingen zal er waarschijnlijk nog een derde tranche nodig zijn.

Uit een uitgebreide analyse van Maurice van Tilburg van Techleap (zie hier uitgebreide details) blijkt dat vooral de kleine aanvragen (50-250k) veel aangevraagd worden, vanwege de aantrekkelijke voorwaarden (geen mede-investeerder nodig). 74% van de startups vraagt deze financiering aan. Daarnaast blijkt uit de analyse van Techleap dat er tot eind 2020 in totaal ca. €450 miljoen nodig zal zijn (tot nu toe is er €300 miljoen toegekend).

Ondernemers zonder bancaire relatie vallen buiten de regeling

Naast startups was deze COL-regeling ook bedoeld voor bedrijven die voornamelijk vanuit eigen (familie) vermogen zijn gefinancierd en geen bancaire relatie hebben. Volgens ONL zijn 69% van de Nederlandse bedrijven familiebedrijven die vaak geen kredietrelatie hebben met een bank.

Uit de cijfers van Techleap blijkt echter dat slechts 6% van de COL-aanvragen (ca. 90 van de 1507) in deze doelgroep vallen. Dit is dus een heel groot verschil.

Communicatie opzetten richting (familie) bedrijven zonder bancaire relatie

Mijn eerste analyse is dat deze bedrijven waarschijnlijk extra kapitaal aantrekken van bestaande aandeelhouders, maar ook dat ze niet weten dat ze onder deze regeling een aanvraag in kunnen dienen. In alle communicatie van de overheid en de ROMs wordt vooral de nadruk gelegd op de startups/scalups en innovatieve bedrijven. Dat lijkt me ook erg goed, omdat de regeling hierdoor een duidelijk focus heeft en Techleap en de ROMs ook vooral deze doelgroep als achterban hebben.

Het zorgt er echter ook voor dat de laatste doelgroep van deze regeling zich niet aangesproken voelt, waardoor het mogelijk (onterecht?) lijkt dat deze groep bedrijven geen aanvullende financiering nodig hebben.

De oplossing zou dan ook zijn om een apart communicatietraject op te zetten richting deze doelgroep via de ROMs, de brancheorganisatie van familiebedrijven, maar vooral via de onafhankelijke adviseurs  en de (non-bancaire) financiers die al veel contacten hebben met deze ondernemers.

Via een oproep kan dan snel in kaart worden gebracht wat de noodzaak is en hoe groot de behoefte aan kapitaal is binnen deze groep. Dit kan dan worden meegenomen in de derde tranche voor de COL-regeling.

EIB stelt €25 miljard beschikbaar voor mkb financiering

Afgelopen week is het European Guarantee Fund geaccordeerd. Dit fonds van €25 miljard is specifiek bedoeld om financiering aan het mkb te stimuleren door banken en andere financiële intermediairs.

Garanties + co-financiering

Tijdens een gezamenlijke presentatie van EIB en EIF afgelopen week, wat georganiseerd werd door het Ministerie van EZK, werd aangegeven dat ca. 75% van het fonds gebruikt zou worden voor garanties en 25% als venture debt om te investeren in nieuwe mkb fondsen. Hiermee kunnen nieuwe fondsen opgezet worden om het mkb te financieren. Bij de start van het fonds hebben ze mandaat om tot 70% van het fonds te financieren, als de bijdrage daarna wel zakt tot onder de 50%.

Financiering via EIF

Net als veel van de Europese fondsen, zal het EIF de regeling uitvoeren. Op dit moment is het EIF bezig met het uitwerken van de voorwaarden van het fonds en ook moeten de lidstaten nog formeel het fonds accorderen. Vanwege de urgentie probeert men dit wel zo snel mogelijk te doen.

Rol voor InvestNL als National Promotional Institution

Een van de motivaties voor de oprichting van InvestNL was het opzetten van een National Promotional Institution om Europese fondsen aan te kunnen trekken voor het Nederlandse bedrijfsleven. Het is nu de taak van InvestNL om hier nu ook werk van te maken en er voor te zorgen dat een deel van die €25 miljard aan garanties en co-financiering ook terecht komt bij de financiële intermediairs, zodat zij dit kunnen gebruiken voor het verstrekken van additionele financiering aan het mkb.

16.200 bancaire kredieten in 3 maanden verstrekt

Sinds het uitbreken van de coronacrisis in maart hebben banken in de eerste 3 maanden in totaal 16.200 bancaire kredieten verstrekt, blijkt uit de cijfers van de NVB. Hiervan is ca 22% afgesloten met een staatsgarantie (BMKB-C/L of GO) en de rest was een "normale" lening. In totaal werd en €9,8 miljard aan financieringen verstrekt.

€250 miljard openstaand krediet aan bedrijven

Ik vind het nog moeilijk om deze cijfers in perspectief te plaatsen en om aan te geven of er nu meer of minder krediet is verstrekt dan voor de crisis. In de cijfers komt ook niet naar voren welk percentage bedrijven is afgewezen.

In een toelichting op BNR geeft Chris Buijnk in ieder geval aan dat het aantal aanvragen aan het teruglopen is en de banken verwachten dat er minder noodzaak zal zijn in de komende maanden. Dat lijkt er op te wijzen dat het de laatste maanden in ieder geval een heel stuk drukker is geweest dan voor de corona-crisis.

Volgens de cijfers van DNB hadden banken eind 2019 nog ca. €250 miljard open staan aan financieringen aan Nederlandse bedrijven (waarvan ca. €125 miljard verstrekt aan mkb bedrijven). Op basis van deze cijfers heb ik echter (nog) niet kunnen achterhalen hoeveel nieuwe kredieten er in een normale periode elk kwartaal worden verstrekt door banken en voor welk bedrag dit is.

Deze vraag heb ik bij de NVB neergelegd n.a.v. het persbericht om deze cijfers in meer perspectief te plaatsen. Ik heb daar nog geen reactie op gehad, maar wanneer ik hier meer inzicht in heb dan kom ik daar mogelijk later nog een keer op terug.

Mkb klopt vaker aan bij Fintech bedrijven

In de zoektocht naar liquiditeit komen steeds meer mkb-bedrijven niet bij banken maar bij fintech bedrijven uit. Dat schrijf BNR na eigen onderzoek onder financiers Floryn, Spotcap en New10.

Floryn en Spotcap gaven aan dat er een verdubbeling van de vraag was naar nieuwe kredieten. Ook Collin Crowdfund gaf in hetzelfde item aan dat zij ook weer een groei zien van het aantal nieuwe aanvragen.

Sociale kringloopwinkel verkoopt vastgoed aan community

Een mooi voorbeeld van asset-based financieren binnen de eigen community. Om liquiditeit vrij te maken wordt het eigen pand van Stichting Foenix ingebracht in een aparte vastgoed BV en wordt er voor de hypotheek €700.000 geleend van de eigen community tegen een sociale rente van 3,5%.

Een creatieve oplossing om onafhankelijk te blijven van externe financiers en de eigen betrokken gemeenschap actief te blijven betrekken.

Webinar verlenging steunpakket terugkijken

Het webinar van afgelopen week waarin ik samen met experts van RVO en Alfa Accountants de nieuwe steunmaatregelen van de overheid besprak staat nu online.

Ook deze editie werd weer zeer goed bekeken en op basis van de 8,7 als beoordeling waren de deelnemers blijkbaar ook inhoudelijk erg geholpen en zeer tevreden.

Contact

Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).