Start faillissementsgolf? | Vastgoedfinanciering in de lift | €5 miljoen aandelenfinanciering door bierfans

Na 18 maanden wordt de generieke steun gestopt, komen grotere bijeenkomsten weer op gang en wordt reizen eenvoudiger. Voor bedrijven is het nu belangrijk om de balans op te maken. Komt er een faillissementsgolf?

Voor mij persoonlijk veranderd er ook weer veel. Komende maand mag ik weer drie keer reizen naar verschillende Europese bestemmingen voor internationale projecten. Dat kost toch meer tijd dan digitale vergaderingen merk ik nu al in mijn agenda. Ook organiseren we zelf in Utrecht begin oktober de Community Finance Week met diverse internationale groepen onderzoekers en ondernemers. Ik zal wekelijks mijn nieuwsbrief proberen te blijven versturen, maar deze kan de komende weken iets korter zijn of op een andere dag verschijnen.

De oplettende lezers hebben gemerkt dat mijn nieuwsbrief vorige week niet verschenen is. Dat kwam o.a. doordat ik nog aan het herstellen was van mijn triathlon (Ironman-afstand) van het weekend er voor tijdens het WK long-distance triathlon waar ik namens Nederland mocht starten. Voor mij persoonlijk een sportief hoogtepunt na vele jaren intensief trainen.

Deze week in mijn nieuwsbrief een analyse of we een massale faillissementsgolf kunnen verwachten, tips over gestapeld financieren en financiering ophalen als innovatieve duurzame ondernemer en daarnaast een case van een brouwerij die in verschillende financieringsrondes in totaal ruim €6 miljoen aan aandelenkapitaal op wil halen.

Artikelen deze week:

• Einde steunpakketten -> Start faillissementsgolf?
• Hoe kom je als innovatieve duurzame ondernemer aan geld?
• Gestapeld financieren - Strategie en de wet van VAP
• Case Brouwerij Frontaal: Groei bedrijf financieren door fans via meerdere (aandelen) crowdfunding rondes
• The Current State of Crowdfunding in Europe: Report
• Mogelijk passeert half miljard aan verstrekte vastgoed financieringen - vastgoedfinanciering in de lift

Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Einde steunpakketten -> Start faillissementsgolf?

Per 1 oktober stoppen de generieke steunmaatregelen om bedrijven door de coronacrisis te helpen. Vanaf 25 september zijn een groot deel van de beperkende maatregelen opgeheven, de economie draait weer volop en de werkloosheid is laag. Gaan er nu meer faillissementen komen?

Minder faillissementen gedurende Corona, maar geeft geen goed beeld

Het CBS laat in haar cijfers zien dat, na een korte piek aan het begin van de corona-crisis in april 2020, daarna het aantal faillissementen structureel ver onder het gemiddelde ligt. In augustus 2021 lag het niveau zelfs het laagste in de afgelopen 30 jaar en werden er maar 98 faillissementen uitgesproken in die maand.

Daarentegen zijn er ook een groot aantal bedrijven "gewoon" gestopt. Gemiddeld ligt dit rond de 15-20.000 per kwartaal, maar in 2020 was dit sterk gestegen. Het CBS berekende eerder dat in de eerste 4 kwartalen van de Corona-crisis er ca. 130.000 bedrijven vrijwillig gestopt waren, waarvan slechts 10% gebruikt maakt van een of meerdere steunmaatregelen. Bij bedrijven die failliet gingen was dit 53%. Het lijkt er dus op dat die bedrijven bewust geen aanspraak gemaakt hebben op de steun (of niet konden) en zelf zijn gestopt.

50.000 extra bedrijven al gestopt

Er zijn dus tijdens de Corona-crisis 50.000 bedrijven extra gestopt, die het al moeilijk hadden, of waarvan de ondernemers geen toekomst zagen in doorgaan. Het is wel belangrijk hierbij dat het merendeel van deze bedrijven (89%) eenmanszaken waren, blijkt uit cijfers van het CBS over heel 2020.  Slechts 1% van de bedrijven die gestopt zijn heeft meer dan 10 medewerkers. Dit zijn er echter nog steeds ca. 1.100, een stijging van 32% ten opzichte van 2019.

Belastingschuld

Sinds het begin van de crisis hebben 369.000 ondernemers gebruikgemaakt van de mogelijkheid van belastinguitstel, voor een bedrag van €40,4 miljard. Een groot deel van de belastingschuld is inmiddels weer afgelost of lager vastgesteld. Per saldo staat op dit moment €19,2 miljard aan belastingschuld open en hier maken 270.000 ondernemers gebruik van. Vanaf 1 oktober 2022 hebben ondernemers vijf jaar de tijd om dit terug te gaan betalen.

Het gaat spannend worden voor een deel van die ondernemers of ze snel genoeg herstellen om de extra terugbetalingen te kunnen voldoen en nieuwe financieringen aan kunnen trekken. Binnen diverse sectoren, waaronder de horeca, wordt nu al gewaarschuwd door burgemeesters dat bedrijven mogelijk gevoelig gaan zijn voor crimineel geld als ze niet op een andere manier aan financiering kunnen komen.

Maatwerk blijft nodig in sommige sectoren

Doorgaan met de steun zou het economisch herstel in de weg zitten volgens het kabinet. Wel wordt er nu bewust geïnvesteerd in omscholing en steun voor specifieke sectoren die nog steeds deels gesloten zijn (nachthoreca). Uit onderzoek van PwC en de Universiteit Leiden (Bijzonder Beheer Monitor) onder herstructureringsexperts blijkt dat 73% van hen verwacht dat de faillissementsgolf uit zal blijven, al zal er in Q1 2022 wel een hogere instroom zijn bij de bijzonder beheer afdelingen van financiers.

Persoonlijk verwacht ik ook geen grote faillissementsgolf, maar wel een correctie naar een normaal niveau van voor de corona-crisis. Door de uitgebreide steun hebben bedrijven zich kunnen voorbereiden op deze nieuwe fase. Zolang de economische groei aanblijft, zullen zij hiervan kunnen blijven profiteren.

Wel wordt het belangrijk dat bedrijven die zich diep in de schulden hebben moeten steken en nog de belastingen terug moeten gaan betalen er wel financiering beschikbaar blijft voor hen om te investeren in groei en innovatie. Ook voor de bijzonder beheer afdelingen van financiers gaat het belangrijk zijn dat zij zich constructief gaan opstellen, om het aantal gedwongen faillissementen laag te houden.

Wanneer dit niet wordt gedaan dan zullen de bedrijven de komende jaren alsnog om gaan vallen en zal de faillissementsgolf uitgesmeerd gaan worden over meerdere jaren.

Meer info:

• Kamerbrief steun- en herstelpakket vanaf 4e kwartaal
• Bijzonder Beheer Barometer juli 2021 - PwC / Universiteit Leiden

Hoe kom je als innovatieve duurzame ondernemer aan geld?

Innovatie en financieren. Vaak een lastige combinatie, zeker als je als ondernemer een niet-standaard business model hebt. Hoe kom je als innovatieve duurzame ondernemer aan geld? Het platform Change.inc interviewde mij, Laura Roosenboom van Startgreen Capital en Hein Brekelmans van ABN AMRO over het financieren van innovatieve bedrijven, met vaak nog niet bewezen of nieuwe businessmodellen.

Van fans naar fondsen

Veel innovatieve bedrijven proberen via informele investeerders (bijvoorbeeld Informal Investment Club van ABN AMRO) of via crowdfunding financiering op te halen bij betrokken investeerders. Deze investeerders geloven in de doelstellingen van het bedrijf en de ondernemer en zijn bereid om ook een risico te nemen wanneer er een nieuw (circulair) businessmodel nodig is.

Daarna maken deze ondernemers vooral gebruik van innovatie-fondsen die vroege-fase investeringen doen. Denk hierbij aan de SEED-capital fondsen die zelf goedkope financiering van de overheid hebben ontvangen om een fonds op te zetten.

Naast deze regeling biedt de overheid ook extra steun binnen de Borgstelling MKB-kredieten voor ondernemers die te weinig onderpand (gebouwen of machines) hebben om geld te lenen. Sinds de corona-crisis kunnen ondernemers naast bij banken ook bij een steeds groter aantal non-bancaire financiers terecht voor deze regeling.

Gestapeld financieren - Bank+crowdfunding

Combineren van financieringen geeft vaak veel extra mogelijkheden. In het artikel komt de case naar voren van het sociale vastgoedproject Walden, waarbij 9 miljoen euro opgehaald werd bij de Rabobank en 3,8 miljoen bij ‘de crowd’.  Zij konden door de lage rente op de bancaire lening, de particuliere investeerders een rente van 6% bieden.

Gestapeld financieren  - Strategie en de wet van VAP

Ondernemingen maken door de tijd heen diverse fasen door, waar verschillende financieringen juist goed bij passen. Verschillende financieringsvormen hebben afwijkende prijzen en andere voorwaarden.

Mix van financieringen

Waarop moet je letten in de combinatie van financieringen? De mix moet de volgende ingrediënten bevatten:

• Solvabiliteit: een goede verhouding tussen het risicodragend vermogen  (eigen vermogen en achtergestelde leningen) en het risicomijdend vermogen (leningen en kredieten).
• Rust: een goede verhouding in looptijden. Spreid de aflossingen. Zorg voor voldoende langdurig kapitaal (eigen vermogen en leningen met looptijden van meer dan vijf jaar) in combinatie met middellange financiering (financiering tot vijf jaar, bijvoorbeeld leningen en leasing) en ook korte financiering. Korte financiering is direct opvraagbaar en beschikbaar naar behoefte. Voorbeelden zijn rekening-courantkrediet en factoring.
• Spreiding: spreiding van financiële leveranciers en van zekerheden. Niet alle financiers kunnen gelijk bedeeld worden met zekerheden. Wees alert op de mix. Financiers die minder zekerheden krijgen, zullen een hogere vergoeding vragen.

De juiste mix van financieringen geeft rust en stabiliteit. Dit wordt in toenemende mate door traditionele financiers (banken) gewaardeerd.

De wet van VAP

Stapelen is dus het toverwoord in het nieuwe financieren. Stapelen heeft een specifiek voordeel, het voordeel van VAP:

• Verdeel en heers
• Aantrekkelijk
• Professioneel

Lees hier verder wat bedoeld wordt met deze 3 elementen. Deel 1 over de kenmerken van stapelfinancieren is eerder gepubliceerd.

Case Brouwerij Frontaal: Groei bedrijf financieren door fans via meerdere (aandelen) crowdfunding rondes

Na drie crowdfundingscampagnes die samen 1,2 miljoen euro op hebben geleverd, gaat Brouwerij Frontaal nu voor een van de grootste aandelen campagnes uit Nederland met als doel om €5 miljoen aan groeifinanciering op te halen.

Van €120.000 in 2015 tot €5 miljoen in 2021

In 2015 werd een eerste campagne gestart om € 120.000 op te halen. Hiermee werd een microbrouwerij opgezet in 3 zeecontainers en een proeflokaal op het terrein van STEK, een broedplaats voor kunstenaars en creatieve ondernemers. In 2016 was de capaciteit van deze brouwerij te klein en werd een deel van de capaciteit via huurbrouwen uitbesteed.

In 2018 werd een tweede crowdfundingcampagne gestart om ee grotere brouwerij op te zetten. Hiermee werd € 800.000 opgehaald via een aandelenparticipatie. Ruim 600 investeerders traden toe tot de Frontaal-familie. In 2019 is de brouwerij en het brouwcafé gerealiseerd.

In 2019 werd een derde crowdfundingsronde gestart en werd er binnen 70 uur € 400.000 opgehaald.

Op dit moment loopt een nieuwe investeringsronde (zie hier de prospectus) om aanvullend €5 miljoen op te halen in certificaten van aandelen, met de verwachting om minimaal 4% dividend per jaar uit te keren. Hierbij wordt uitgegaan van een waarde van €8,7 miljoen van het bedrijf (omzet 2020 was €1,7 miljoen en 248k EBITDA).

Extra rewards

Of het financieel een goede investering is moet ieder voor zich bepalen. Wel is het voor echt (bier) fans een mogelijkheid om zich werkelijk verbonden te voelen met het bedrijf en een (micro) aandeel te hebben.

Ook kunnen ze profiteren van extra rewards, zoals lid worden van de Beerclub, uitnodiging voor een jaarlijkse borrel, maar ook extraatjes zoals een "bier advent kalender", bierkoelkast of e-bike (>€25k investering) .

Brewdog

De groei doet mij denken aan het succesverhaal van Brewdog, het biermerk dat in de afgelopen jaren onder "Equity for Punks" campagnes uiteindelijk ruim £30 miljoen pond heeft opgehaald bij ruim 70.000 fans om de groei te financieren.

Tot nu toe is er ruim €2 miljoen al opgehaald van de benodigde €5 miljoen. Het toont in ieder geval aan dat ook grotere (scale-up) financieringsrondes in Nederland via equity crowdfunding gedaan kunnen worden. Dit is extra belangrijk, omdat er grote behoefte is aan aanvullende risicofinanciering in het Nederlandse investeringslandschap.

The Current State of Crowdfunding in Europe: Report

Het internationale blog CrowdfundInsider staat bekend binnen de P2P en crowdfunding industrie als het enige en meest toonaangevend nieuwsplatform over de ontwikkelingen in de industrie. Het verzoek om ons onderzoeksrapport toe te lichten over de groei van crowdfunding in verschillende Europese landen kon ik dan ook niet naast mij neerleggen.

Samenwerking overheden met crowdfunding platformen

Opvallend is dat ze uitgebreid stil hebben gestaan op een analyse in ons rapport waarbij de nieuwe Europese crowdfunding wetgeving er voor gaat zorgen dat het eenvoudiger gaat worden voor overheden om samen te gaan werken of te gaan investeren via crowdfunding platformen:

“This will boost the collaboration between public authorities and crowdfunding platforms for match-funding models. It will also enable private and public funds, including European Structural Funds to be distributed through crowdfunding platforms.”

Positieve afsluiting met waarschuwing

Er zijn positieve woorden over het rapport, maar ook wordt er naar aanleiding van de successen in de regulering van de crowdfunding industrie gewaarschuwd dat als er niet goed wordt doorgepakt met regelgeving in andere Fintech domeinen de groei van innovatie in de Fintech-industrie wel eens in de problemen kan komen:

"The report provides a worthwhile perspective into the evolution of online capital formation and foreshadows expectations for the future of crowdfunding. Perhaps the biggest risk to this sector of Fintech is regulatory hesitancy – always a wild card."

Mogelijk passeert half miljard aan verstrekte vastgoed financieringen - vastgoedfinanciering in de lift

Vastgoedfinancieringsplatform Mogelijk is door de grens heen van een half miljard aan verstrekte zakelijke hypotheken. Een mijlpaal die in 5 jaar na oprichting gerealiseerd werd. Het is een goed voorbeeld hoe snel deze financieringsmarkt voor vastgoed aan het verschuiven is van bancaire naar non-bancaire financiers.

Vastgoed grote groeier de afgelopen jaren

Uit het jaarlijkse onderzoek naar de non-bancaire financiering in Nederland, blijkt dat vastgoed financiering al jaren de snelste groeier is. In 2020 groeide deze sector nog met  95%, terwijl de hele non-bancaire financieringsmarkt een kleine daling liet zien.

Niet alleen gespecialiseerde vastgoed financiers richten zich op deze sector, ook steeds meer crowdfunding platformen halen het grootste deel van hun omzet uit vastgoed financieringen.

De verwachting van de financiers is dat deze groei ook de komende jaren nog wel een tijdje aan zal houden.

Contact

Meer weten over community finance, community ownership en nieuwe businessmodellen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).