Staat van het MKB: Investeer in innovatie van mkb financieringslandschap | Doet de bank zoals we die kennen er straks nog toe? | ChristenUnie: Steek €1 miljard in ‘knarrenhofjes’
De nieuwsbrief is vandaag wat later het embargo voor de publicatie van het Jaarbericht "Staat van het MKB" van het Comité voor Ondernemerschap wat ik mee wilde nemen en mijn deelname aan de (virtuele) publicatie.
Tijdens de bijeenkomst heb ik een reactie mogen geven op dit rapport, waarbij ik heb benadrukt dat het huidige financiële systeem verouderd is en niet is ingericht voor de behoeften van de huidige generatie ondernemers en ondernemerschap.
Artikelen deze week:
- Investeer in innovatie van mkb financiering - Staat van het MKB
- Doet de bank zoals we die kennen er straks nog toe?
- 2e ronde Brabant Outcomes Fund draagt bij aan welvaart
- Innovatieve financiering zorgt voor snelle groei HyGear
- ChristenUnie: Steek €1 miljard in ‘knarrenhofjes’
- Recept voor een onafhankelijke bewoners energiecoöperatie
Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.
Ronald
PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.
Investeer in innovatie van mkb financiering - Staat van het MKB
Vandaag werd het jaarbericht "Staat van het MKB" van het Comité voor Ondernemerschap overhandigd aan Staatssecretaris Mona Keijzer in aanwezigheid van Koningin Máxima.
Namens Stichting MKB Financiering werd mij gevraagd om hier een bijdrage aan te leveren om tijdens de (virtuele) bijeenkomst een reactie te geven op het rapport en in te gaan op de noodzakelijke aanpassingen voor financiering van innovatie in het mkb.
Investeren in Ondernemers
Het Comité schrijft in haar jaarbericht dat het nu extra belangrijk is om te investeren in ondernemers. Zeker nu de nieuwe lockdown is ingegaan is het belangrijk dat ondernemers gesteund gaan worden om er voor te zorgen dat ze na de coronacrisis weer kunnen groeien.
Zij geven advies aan het kabinet kan het ondernemersklimaat verbeterd worden door in de komende periode in te zetten op verbeteringen op het gebied van financiering van innovatie, arbeidsmobiliteit en ondernemerschap.
Investeringen zijn belangrijk voor werkgelegenheid
Het rapport geeft aan dat uit onderzoek van RSM blijkt dat 65% van de bedrijven die stilstaan of krimpen en de mogelijkheid krijgen om te investeren uiteindelijk in staat zijn om weer te gaan groeien in productiviteit en banen. Hiervoor is het belangrijk om een veel actiever beleid te gaan voeren om deze investeringen ook daadwerkelijk te realiseren.
Huidige financieringslandschap is gebaseerd op economie van de 20e eeuw
Tijdens de bijeenkomst heb ik aangegeven dat er op dit moment een grote weeffout zit in het financiële systeem. De financieringsmarkt is nu ingericht op ondernemen in de 20e eeuw met grote, planbare organisaties die investeren in productiemiddelen. Hierdoor is de infrastructuur ingericht op laag-risico investeringen voor grote bedrijven.
Een duidelijk teken is wel dat banken op dit moment zelfs geld toe krijgen (-1% rente) van de ECB om hen te motiveren om financiering aan het mkb te blijven verstrekken en dat het nog steeds lastig is voor veel ondernemers om passende financiering te vinden.
In de huidige maatschappij moeten bedrijven veel wendbaarder zijn om in te kunnen spelen op actuele kansen en bedreigingen (Corona). Door digitalisering in het mkb en opkomst van kennisintensieve bedrijven is er ook behoefte om op een andere manier om te gaan met zekerheden en risicomodellen.
Daarnaast veranderd de vorm van ondernemerschap door sociale ondernemingen en circulaire bedrijven, medewerkersparticipatie en ontstaan nieuwe organisatievormen door burgerinitiatieven en "community businesses".
Adviezen voor de 21e eeuw
Kabinet zou nu moet investeren in innovatie van de financieringsmarkt door in te steken op een aantal fundamentele aanpassingen in het financieringslandschap om Nederland gereed te maken voor de toekomst:
- Aanpassen basis-infrastructuur financieringsmarkt door het opzetten van digitale registers, zoals rond zekerheden en kredieten. Hierin lopen we internationaal achter en dit remt het gebruik van Fintech oplossingen om betere en snellere risicobeoordelingen te verstrekken.
- Gelijk speelveld kapitaalmarkt voor financieringen. Op dit moment krijgen banken geld toe (-1% rente) om krediet te verstrekken aan het mkb. Innovatieve, non-bancaire financiers hebben veel hogere kosten voor het aantrekken van kapitaal. Door nieuwe fondsen en garantieregelingen die passend zijn bij de nieuwe financieringsvormen zou dit gelijk getrokken moeten worden om een eerlijker en meer competitief speelveld te creëren.
- Kennisplatform ondernemerschap opzetten om kennis samen te brengen rond de nieuwe vormen van (financiering van) ondernemerschap met een lange termijn visie, bijvoorbeeld door het opbouwen van centrale databanken en opzetten van onderzoekspanels, maar ook ruim onderzoeksbudget om goed inzicht te krijgen in huidige en oekomstige trends in deze markt.
De online bijeenkomst is hier terug te kijken: Webinar Staat van het MKB
Adviesrapport: Staat van het MKB
Doet de bank zoals we die kennen er straks nog toe?
In het FD verscheen een kritisch stuk over de toekomstige rol van banken. Daarbij werd de vraag gesteld of in de toekomst banken nog wel vergelijkbaar zijn met de huidige banken zoals we nu kennen. Ook werd hier pijnlijk aangegeven dat politiek en toezichthouders liever innovatie tegenhouden en "verslaafd" zijn aan bestaande banken.
Veranderingen al ingezet
Dat banken veranderen is iedereen het wel over eens. De veranderingen zijn ook al ingezet, door verdere digitalisering, het sluiten van het lokale kantoornetwerk en het terugschroeven van internationale ambities. "De banken zoals wij die nu kennen zullen niet overleven", zegt hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten Arnoud Boot in het stuk. Juist de belangrijkste competentie van banken - het kennen van de klant - is uitgehold.
Daarnaast zien we een internationale ontwikkeling van gespecialiseerde organisaties die zich richten op losse onderdelen van de bankactiviteiten. Van het afhandelen van het betalingsverkeer tot verstrekken van hypotheken of de financiering van bedrijven, zijn organisaties actief die zich hierin hebben gespecialiseerd en de banken voorbij gaan in kwaliteit van dienstverlener en kosten.
Politiek blijft grote rol bij banken neerleggen, tegen de wil van de bankiers in
In het artikel wordt verder ingegaan dat banken in het defensief zitten. Vanuit diverse kanten richten rivalen zich op het verdienmodel van losse activiteiten. Toch gloort er hoop omdat politici en toezichthouders een belangrijke rol voor banken zien bij het herstelwerk na corona. De vraag is echter of de bankiers dat wel zien zitten.
Hoogleraar Boot is hier duidelijk over. Hij verwacht dat banken hier niet op zitten te wachten. Toezichthouders en politici willen echter wel graag traditionele banken beschermen en innovatieve concurrenten afremmen met allerlei eisen. Dat is namelijk de enige manier om banken de tijd te geven zich te ontwikkelen tot een breed dienstenplatform, tot 'trusted advisor' met unieke kennis voor bedrijven en vermogende particulieren, of tot een efficiënte digitale bank met een financieel dienstenpakket in de traditie van de aloude Postbank.
Gespecialiseerde financiële partijen nodig voor maatschappelijke uitdagingen
De auteurs schrijven dat er na de corona pandemie noodzaak is om, net als na de Tweede Wereldoorlog, instanties te hebben die de wederopbouw en welvaartsstaat helpen financieren. Hiervoor waren in die tijd zeer gespecialiseerde banken nodig. Er waren spaarbanken, hypotheekbanken, commerciële banken en zakenbanken. Dat veranderde met de grote deregulering in de jaren tachtig, toen er overal universele banken ontstonden.
Ik zie dit nog breder dan alleen de post-corona periode. Aanpassingen zijn namelijk vooral nodig vanwege de grote maatschappelijke uitdagingen waar we de komende 20 jaar voor staan. Nu zijn er ook weer gespecialiseerde financiële partijen nodig die voor de verschillende maatschappelijke vraagstukken oplossingen kunnen bieden. De vraag is of bestaande banken hiervoor de juiste partijen voor zijn. Waarschijnlijk niet. Gespecialiseerde nieuwe publiek of private partijen zullen hier veel geschikter voor zijn, zonder ook de legacy en beperkingen uit het verleden.
Belangrijkste vraag wordt dan ook hoelang politici de druk op blijven voeren op banken, of om zich heen durven kijken en werkelijk innovatie op de financieringsmarkt durven toe te laten en zelfs gaan durven aan te jagen.
2e ronde Brabant Outcomes Fund draagt bij aan welvaart
De provincie Brabant komt met een vervolg op de 1e ronde van het Brabant Outcomes Fund (BOF): het BOF2, dat is gericht op ondernemingen die bijdragen aan brede welvaart voor alle Brabanders. De financiering vind plaats via een Social Impact Fund, waarbij de overheid alleen betaald bij behaalde resultaten.
Social Impact Bond - Betaling op basis van resultaten
Bij de eerste ronde van de BOF werd een ‘Outcomes Fund’ opgezet: een resultatenfonds dat aan meerdere projecten kan uitbetalen, nadat deze vooraf gedefinieerde resultaten hebben behaald. Uitbetaling aan verschillende individuele Social Impact Bond-projecten is dus ook mogelijk. Het geld dat hiervoor nodig is, wordt vooraf geïnvesteerd door (private) investeerders. Zij worden afhankelijk van de behaalde resultaten terugbetaald.
Tussenresultaat BOF1
Tussen 20 december 2018 en 31 januari 2019 hebben 83 sociaal ondernemers zich ingeschreven voor de eerste ronde van het BOF. Hieruit zijn vijf impactmakers geselecteerd met wie tussen 21 februari en begin juni 2019 in een intensief traject gewerkt is aan de businessplannen en financiële business cases.
Deze zijn onderdeel van de resultaatcontracten. Daarna zijn de impactmakers aan de slag gegaan met hun interventie, waarbij de laatste resultaten uiterlijk december 2022 behaald moeten zijn wanneer ook bekend of dor het behalen van voldoende impact ook de investeerders hun investering terug kunnen ontvangen.
BOF2 opschalen naar €20 miljoen
De provincie is nu echter al positief over de ontwikkeling en gaat van start met een tweede fonds. Het BOF2 streeft naar een totale inleg van €20 miljoen. Een belangrijke beoogde co-investeerder is het Europees Investeringsfonds (EIF). Daarmee wordt BOF2 een combinatie van Europees, regionaal, publiek en privaat kapitaal. Van het totale bedrag is €17 miljoen bedoeld voor deelnemingen en leningen in circa vijftien groeibedrijven en €3 miljoen als werkkapitaal voor circa vijf jonge bedrijven.
Innovatieve financiering zorgt voor snelle groei HyGear
Een mooi voorbeeld van een onderneming die door gebruik te maken van innovatieve financieringsvormen een succes is geworden en snel heeft kunnen groeien is HyGear.
Financiering ophalen was lastig: van banken kwam niets los. Het bedrijf was te riskant. Weliswaar was de groei de voorbije jaren evident, maar de kosten waren te hoog en de winsten mager. Afgelopen boekjaar was het bedrijf nipt winstgevend.
Uiteindelijk ging HyGear in 2017 naar de mkb-beurs NPEX om risico financiering op te halen via particuliere investeerders. Op die alternatieve beurs voor mkb-bedrijven, zette het in de afgelopen jaren drie leningen in de markt en werd er €15 miljoen opgehaald: het leeuwendeel schuld, maar ook een klein plukje aandelen.
Voor de volgende groeifase is bewust gekozen om samen te gaan met een grotere partner en het bedrijf te verkopen voor €82 miljoen aan een Canadees bedrijf, waarmee het voor investeerders en de ondernemer een mooi exit heeft opgeleverd.
ChristenUnie: Steek €1 miljard in ‘knarrenhofjes’
In het partijprogramma van de Christenunie wordt aangestuurd op grote investeringen in kleinschalige woonvormen voor ouderen. De ChristenUnie wil daarvoor 1 miljard euro uittrekken om enkele tientallen van dit soort locaties te ontwikkelen. Zulke ‘hofjes’ moeten bestaan uit een combinatie van huur- en koopwoningen, prijzig en betaalbaar, waar bewoners beloven naar elkaar om te kijken.
Knarrenhof
Expliciet wordt hierbij verwezen naar Stichting Knarrenhof die al een aantal van dit soort hofjes heeft ontwikkeld en een groot aantal aan het voorbereiden is. Er zij meer van dit soort bottom-up of kleinschalige initiatieven die juist los van traditionele projectontwikkelaars dit soort projecten opzetten.
Ik weet uit persoonlijke ervaring dat Knarrenhof hard groei, maar het nog steeds heel lastig blijft om dit soort kleinschalige woonvormen te financieren. Het zou mooi zijn als dit budget van de Christenunie ook zo wordt aangewend dat het ook voor dit soort kleinschalige, innovatieve ontwikkelaars beschikbaar komt.
Recept voor een onafhankelijke bewoners energiecoöperatie
Een mooi artikel over Pim de Ridder. Een adviseur die burgerinitiatieven ondersteund die duurzame energieprojecten op te starten via het netwerk Burgers Geven Energie. Opzet is om lokale energieprojecten van de grond te krijgen die vooral getrokken worden door de gemeenschap ter plekke en juist niet door de grote energiemaatschappijen.
Het netwerk zegt vooral in te zetten op samenwerking, betrokkenheid en zo weinig mogelijk commercie:
"Wij geloven in de kracht van de beweging van onderop. Wij zijn ervan overtuigd dat de lokale energietransitie pas kan slagen wanneer burgers nauw betrokken zijn bij het ontwikkelen van deze nieuwe energieprojecten. "
In zijn aanpak moeten burgers zeggenschap over hun eigen energie krijgen door te investeren in windmolens en zonneparken en dus door samen eigenaar te worden.
Recept voor een onafhankelijke energiecoöperatie
Vanuit zijn ervaring geeft hij deze uitgangspunten voor het opzetten van een eigen groene energiecoöperatie:
- een man/vrouw of 1000
- een goede financiële basis/subsidie
- geen bemoeienis van grote banken of energie-reuzen
- van onderaf
- iedereen in het landschap' moet mee
Contact
Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).
Comments ()