Fitskrediet voor zzp | IMF kritisch over kredietverlening mkb in Nederland | £20 miljoen crowdfunding via bank-app

Deze week een uitgebreid artikel over flitskrediet nav een uitgebreid onderzoek naar de zzp-kredieten. De opkomst van Fintech aanbieders die snel financiering verstrekken, zorgen ook voor hoge risico's en (heel) hoge kosten voor ondernemers.

Nav enkele bijzondere mijlpalen bij crowdfunding platformen deze week ook een analyse van de ontwikkelingen in deze markt.

Deze week waren dit artikelen die ik interessant vond om te delen:

• Kredietverstrekkers verdienen grof geld aan onbeschermde Nederlandse zzp’ers
• IMF waarschuwt voor problemen kredietverstrekking mkb
• Geldvoorelkaar.nl doorbreekt grens van 150 miljoen euro
• Equity crowdfunding platform FundedByMe van start in Nederland
• Monzo haalt £20 miljoen op in crowdfunding ronde via bank-app
• Lenen zonder tussenpersoon op de blockchain

Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Kredietverstrekkers verdienen grof geld aan onbeschermde Nederlandse zzp’ers

Nu banken terughoudend zijn geworden in het ondersteunen van kleine ondernemers willen online kredietverstrekkers de ambitieuze zzp’er in geldnood maar al te graag helpen. De onderzoekers Gidi Pols en Jochem van Staalduine hebben voor de Groene Amsterdammer en de Volkskrant onderzoek gedaan naar deze snelgroeiende markt van flitskrediet aanbieders en kwamen tarieven van 30 tot 200 procent op jaarbasis tegen.

ZZP-er is onbeschermd

Dat de kredietverstrekkers zich richten op zzp’ers is niet toevallig. Consumenten zijn in Nederland goed beschermd voor te hoge en dure leningen. Financiële instellingen hebben toestemming van de toezichthouder nodig en ze dienen zich aan het maximale rentetarief van veertien procent per jaar te houden. Voor Zzp-ers geldt dit niet, zij moeten voor zichzelf zorgen. Een zzp’er is bij kredietverstrekking echter net zo kwetsbaar als een consument blijkt regelmatig uit onderzoek.

De onderzoekers schrijven hierover:

"Op dit moment zijn zzp’ers vogelvrij als het gaat om financiële producten. Maximale rentes of andere beschermingsconstructies bestaan niet. Dat is een bewuste politieke keuze. In de woorden van minister Wopke Hoekstra van Financiën, in antwoord op Kamervragen van Denk over dure zzp-leningen: ‘Consumenten worden beschermd, omdat zij doorgaans een informatieachterstand hebben en zich in een zwakkere positie bevinden ten opzichte van ondernemers. Van ondernemers wordt meer voorbereiding en kennis verwacht.’

Omissie in het toezicht door AFM

Ook verschillende hoogleraren zien grote problemen. Hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten Arnoud Boot van de Universiteit van Amsterdam zegt over het perspectief dat een miljoen zzp’ers die zich buiten AFM-toezicht ongehinderd in de schulden kunnen steken:

‘Als alle zzp’ers tussen de mazen van de wet vallen, dan heb je een majeure omissie in het toezicht. Dat de AFM hier niks mee te maken heeft, dat kan niet.’

Bij de oppositie in de Tweede Kamer wordt dit ook erkend. Farid Azarkan van Denk en PVDA-Kamerlid Henk Nijboer vinden dat de consumentenbescherming geldig zou moeten zijn voor eenpitters en andere kleine ondernemers, waarbij zelfs de grens van 14% als hoog wordt gezien. Hierbij wordt gezocht naar een oplossing in de vorm van zorgplicht, handhaven door AFM en dat de minister bepaald wat een maximum percentage is.

Flitskrediet: meer vloek dan zegen

Lector Lex van Teeffelen heeft ook meegewerkt aan het artikel. Daarnaast gaat hij in een eigen blog dieper in op de materie.

Om de wildgroei in deze sector te bepreken pleit Lex van Teeffelen voor de invoering van een Wet financieel toezicht Klein Zakelijk (Wft-KZ) met zorgplicht en maximale rentes (inclusief kosten).

Banken en flitskrediet

Hoewel banken zich met dienstverlening in Nederland ver willen afblijven van het aanbieden van flitskrediet, wordt er internationaal flink geëxperimenteerd. Uit een eerder artikel van de Groene Amsterdammer over de PSD2 wetgeving blijkt dat Fintech partijen toegang krijgen tot financiële data van potentiële klanten. ING werkt hierbij samen met Kabbage in o.a. Spanje, Frankrijk en Italië.

Kabbage rekent 1,5%-10% per maand (+max 1,5% p.m. voor adviseurs) voor een lening van 6 of 12 maanden in Amerika. De Europese tarieven heb ik niet snel kunnen vinden, maar zullen waarschijnlijk ook in de "flitskrediet" categorie vallen.

Ook in Nederland zijn de online kredietverstrekkers voor mkb-leningen sterk in opkomst. Er wordt nu ook door diverse experts voor gewaarschuwd, zoals oud-bankier Michiel Werkman:

"Het klinkt innovatief, maar in de praktijk kan het desastreus uitpakken. Een ondernemer heeft een plan en wil zo snel mogelijk geld. Vroeger ging je met dat plan naar de bank, die een goede inschatting maakte van de haalbaarheid. Fintechs bieden dure, kortlopende leningen aan op basis van big data. Je kunt zo drie ton krijgen, maar of het ondernemersplan deugt, zal ze worst zijn. De rente is nu laag en de economie zit mee, maar als dat verandert, komen ondernemers acuut in de problemen"

"Ik denk in alle eerlijkheid dat het antwoord daarop ja is."

Flitskrediet en Stichting MKB Financiering

Voor het onderzoek ben ik ook benaderd om input te geven over de ontwikkelingen in deze markt en welke rol Stichting MKB Financiering hierin speelt. Uitgangspunt voor de oprichting van de Stichting was dat de professionele aanbieders via zelfregulering zichzelf duidelijk kunnen onderscheiden van de cowboys in de markt. Door de ondersteuning vanuit het Ministerie van EZK dient het ook als keurmerk voor betrouwbare financiers.

Op dit moment wordt een strenge Gedragscode uitgewerkt (inclusief klachtenloket via Kifid) die wij in overleg met de diverse stakeholders in de markt aan het opstellen zijn (ondernemersnetwerken, AFM, Min EZK). Aangesloten partners stellen hoge eisen aan klantgericht en passend financieren. Flitskrediet aanbieders kunnen zich dan ook niet aansluiten.

De Gedragscode MKB Financiers zal begin 2019 gepubliceerd worden.

IMF waarschuwt voor problemen kredietverstrekking mkb

Enkele weken gelden was een delegatie van het IMF in Nederland voor een "Article IV consultation". Dit is de jaarlijkse audit die in elk land wordt uitgevoerd.

Het bezoek en de conclusies hebben opvallend genoeg de brede media niet gehaald, terwijl er zeer kritische opmerkingen zijn geplaatst over o.a. de toegang tot financiering voor het mkb. Hieronder heb ik enkele van de belangrijkste punten van het rapport samengevat.

Groei mkb stagneert door hoge kosten en beperkte keuze aan financiering

Het IMF is kritisch over de toegang tot financiering voor het mkb en tekorten op de arbeidsmarkt:

borrowing costs for small firms remain higher than in peer countries

Publieke investeringen lopen achter bij OECD gemiddelde

Er is ook kritiek op de beperkte investeringen die gedaan worden in de digitale economie, onderwijs en R&D:

Further investment in the digital economy and programs to support lifelong learning would also help SMEs adapt to new market conditions and reduce their costs. Public spending on R&D as a share of GDP is below the OECD average and, absent policy action, it is set to decline over the medium-term. Moreover, R&D support relies heavily on tax incentives, some of which favor incumbents over new and potential entrants. To support riskier and longer-term innovations, it is important to expand direct public spending on R&D through reallocation of spending within the budget, which could have positive spillovers to start-ups and young SMEs with growth potential.

Geldvoorelkaar.nl doorbreekt grens van 150 miljoen euro

Geldvoorelkaar is een van de eerste crowdlending platformen in Nederland. Sinds de oprichting in 2011 zijn ruim 1400 projecten gefinancierd, met projecten tussen de €25.000 tot €2.000.000. Het platform deelde in haar persbericht ook dat al 13.000 investeerders hebben geïnvesteerd in een of meerdere projecten.

Begin 2017 werd nog de grens van €100 miljoen doorbroken schreef ik in een eerdere nieuwsbrief, dus het platform groeit gestaag door.

Groei naar 50% alternatieve financiering in mkb financieringsmarkt

Edwin Adams, directeur Geldvoorelkaar.nl, is positief over de groei van crowdfunding en de groei van de gehele alternatieve financieringsmarkt:

"Momenteel is het marktaandeel van crowdfunding minder dan 1% van de totale financieringsmarkt. Wij verwachten dat dit op termijn zal groeien tot circa 10%. Mijn verwachting op lange termijn is dat zo’n 50% van de totale financieringsmarkt zal worden gerealiseerd door nieuwe financiers en de andere helft door traditionele partijen. Dit zal een dynamischere geldmarkt creëren, wat gunstig is voor de weerbaarheid van de economie."

Consolidatie in de markt

Uit onderzoek van Crowdfundmarkt blijkt dat er ook een duidelijke consolidatie plaatsvind in de crowdfunding markt. Terwijl er 51 crowdfunding platformen geregistreerd zijn, zijn er maar 11 die meer dan €5 miljoen per jaar verstrekken aan financiering.

Volgens de analyse van CrowdfundingCijfers gingen ook DuurzaamInvesteren (60 miljoen euro), ZIB Crowdfunding (€30 miljoen) en Symbid (€25 miljoen) door een nieuwe grens en hiermee lijkt er een kopgroep te ontstaan van platformen die gestaag door blijven groeien. Ook Zonnepanelendelen (grens van 5.000 investeerders doorbroken afgelopen week) toont aan dat er veel interesse is in particuliere investeringen in duurzame energie.

Met een gemiddeld rendement van 5,1% lijken de investeerders via de verschillende platformen ook nog steeds en goed rendement te maken.

Equity crowdfunding platform FundedByMe van start in Nederland

Het internationale equity crowdfunding platform FundedByMe (oorsponkelijk gestart in Zweden) gaat binnenkort ook van start in Nederland. Met kantoren in Dubai, Finland, Maleisie, Polen en Singapore is het een van de weinig equity crowdfunding platformen die in meerdere landen actief zijn.

500 bedrijven

De organisatie claimt de afgelopen jaren meer dan 500 bedrijven uit 25 landen geholpen te hebben om in totaal 550 miljoen SEK (€53,5 miljoen) op te halen. Met een investeerders netwerk van 250.000 leden uit 111 landen is het erg internationaal ingestoken.

Kansen op Nederlandse markt

De organisaties gaat het waarschijnlijk wel lastig krijgen om een positie in Nederland te krijgen. Enkele internationale partijen die het eerder hebben geprobeerd (CrowdCube en Eureeca) hebben nog weinig succesvolle projecten kunnen opstarten.

In Nederland is Symbid de onbetwiste marktleider die al bijna €30 miljoen heeft opgehaald. In vergelijking met de grote crowdlending platformen (Collin Crowdfund €126 miljoen en geldvoorelkaar €150 miljoen) is dit veel beperkter. Er wordt in het algemeen weinig in equity geïnvesteerd in Nederland.

Lage hoeveelheid equity investeringen

Een van de redenen is dat er in Nederland in het algemeen weinig in equity wordt geïnvesteerd door particuliere investeerders / business angels. Uit onderzoek van de Europese branchevereniging EBAN blijkt dat er bijvoorbeeld in Finland en Denemarken 7-10x meer angel investeringen per hoofd van de bevolking worden gedaan. In Europa wordt er alleen in Turkije, Polen en Rusland minder geïnvesteerd.

Belangrijkste reden wat wordt aangegeven dat er geen actief stimuleringsbeleid voor angel investeringen is, waaronder de afwezigheid van fiscale stimuleringsmaatregelen

Monzo haalt £20 miljoen op in crowdfunding ronde via bank-app

De digitale bank maakte het mogelijk voor haar klanten om via de eigen app direct te investeren in aandelen van het bedrijf. De financieringsronde van £20 miljoen werd uitgevoerd als aanvulling op een private equity investering van £85 miljoen die eerder werd afgerond. Ruim 36.000 personen investeerden tegen een gelijke waardering.

Bank app

Alle investeerders waren klanten van Monzo en konden via de app de aandelen direct kopen tot een maximum van £2,000. Investeerders in eerdere rondes hadden voorrang en investeerden £2 miljoen. De overige £18 miljoen werd in minder dan 3 uur geïnvesteerd.

Serial crowdfunding voor grote scale-up

Monzo is een goed voorbeeld van een bedrijf wat in verschillende financieringsronden altijd gebruik heeft gemaakt van de crowd. In maart 2016 werd al 1 miljoen opgehaald (in 96 seconden) samen met een VC investering van  £7 miljoen, tegen dezelfde voorwaarden.

Begin 2017 volgde een financieringsronde van £22 miljoen, waarbij £2,5 miljoen werd opgehaald bij eigen klanten.

De aandelen in deze ronde kosten £7.71, wat 40x zo veel is als wat de investeerders (inclusief de crowd) in maart 2016 hebben betaald. Een mooi rendement in 2,5 jaar!

Lenen zonder tussenpersoon op de blockchain

Via een tip van Lykle de Vries kwam ik uit bij Loanscan, een aggregator die een overzicht geeft van leningen die via blockchain protocollen worden verstrekt. Hier ben ik wat dieper ingedoken en dit is een interessante en snelgroeiende markt.

Killer app voor Smart Contracts

Loanscan.io is zelf slechts een experiment op de Ethereum blockchain om een overzicht te tonen van leningen die volledig geautomatiseerd worden verstrekt en bijgehouden via Smart Contracts. Op dit moment worden leningen bijgehouden die via het Dharma protocol en MakerDAO wordt verstrekt.

Deze smart contracts zorgen voor automatische rente betalingen en aflossingen. En aan de leningen zijn ook (digitale) zekerheden gekoppeld. Daarom zijn de rentetarieven waarschijnlijk ook erg laag (2,5%-4%).

Dit lijkt nu goed te werken en een mogelijke killer-app te zijn voor de acceptatie van smart contracts.

$28 miljoen voor 3000 leningen

Via de applicatie is te zien dat de afgelopen 30 dagen meer dan 3000 leningen zijn verstrekt voor in totaal $28 miljoen, zonder directe tussenpersoon. Het is erg interessant om deze ontwikkeling in de gaten te houden.

Als er iemand is die meer van deze markt af weet, dan hoor ik het graag.

Contact

Inspiratie opgedaan en verder praten over advies en onderzoek rond nieuwe financieringsvormen?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).