🎉Editie 200! 🥳| Business & financieringsmodellen voor historisch erfgoed | Kwart mkb in geldnood | Crowd-membership | Beequip verstrekt half miljard

🎉Editie 200! 🥳

Begin 2016 stuurde ik mijn eerste nieuwsbrief, waarbij de samenwerking tussen banken en crowdfunding, de groei van de beroepsgroep van onafhankelijke financieringsadviseurs en de (internationale) kansen van equity crowdfunding al besproken werden. Onderwerpen die de afgelopen jaren regelmatig nog zouden terugkomen.

Na 200 edities, ruim 2.000 uur onderzoek en schrijven en ca. 45.000 woorden groeit het aantal abonnees nog steeds wekelijks verder zonder externe marketing, waardoor dit hobby-project steeds serieuzer begint te worden. Als ik de lijst van abonnees bekijk dan ben ik ook trots om te zien dat van junior tot (zeer) senior niveau er beleidsmakers, toezichthouders, onderzoekers, adviseurs en financiers op de verzendlijst staan.

Vanaf het begin doe ik dit volledig onafhankelijk als privé project, waardoor ik vrij kan communiceren. Mijn eigen tijd is echter ook direct de bottleneck en mogelijk zou ik ook een grotere doelgroep kunnen bereiken met actievere marketing. Komende periode ga ik daarom enkele andere alternatieve mogelijkheden onderzoeken. Suggesties zijn zeker welkom!

Ik krijg gelukkig ook steeds vaker van lezers suggesties voor artikelen of feedback op mijn analyses. Hier ben ik heel blij mee. Doe dit gerust vaker! Ik reageer zoveel mogelijk op alle reacties en wanneer het mogelijk is neem ik de aanvullingen mee in de volgende nieuwsbrieven.

Deze 200e editie ga ik zeker niet gebruiken voor een terugblik op eerdere nieuwsbrieven, maar weer "gewoon" enkele actuele onderwerpen bespreken en kijken naar actuele ontwikkelingen en trends bij mkb financiering.

Artikelen deze week:

• Business & financieringsmodellen voor historisch erfgoed
• Kwart mkb'ers binnen 4 maanden in geldnood
• UPDATE: Fonds voor financiering opstartfase energie coöperaties
• Mkb ondernemer trekt steeds vaker achtergestelde lening aan
• Leasebedrijf Beequip verstrekt half miljard aan financieringen
• Crowd-membership voor individuele content makers
• Coöperatief ondernemerschap in de zorg, energie, wonen en voedselproductie

Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Business & financieringsmodellen voor historisch erfgoed

Een van de projecten voor de Europese Commissie waar ik bij betrokken ben, is het ondersteunen van een groot aantal steden in Europa bij het ontwikkelen van plannen om historisch erfgoed te behouden.

Daarbij richten wij ons onder andere op de inzet van "community finance" en "community ownership" om bewoners ook actief te betrekken bij de herontwikkeling, financiering, maar ook het (gedeeld) eigenaarschap van deze vastgoed ontwikkelingen.

Business, financing & governance modellen

Dit soort projecten kunnen tegenwoordig op steeds meer manieren gefinancierd worden. Zeker bij de herontwikkeling van historisch erfgoed zijn combinaties van publieke en private investeringen steeds vaker nodig om de financiering rond te krijgen. Ook zijn er bij dit soort projecten creatievere vormen mogelijk om de business-case rond te krijgen.

Business modellen

Ter voorbereiding van de adviestrajecten, hebben wij in samenwerking met de Universiteit Utrecht, internationaal onderzoek gedaan naar goede voorbeelden van steden en projecten waar succesvolle transformaties al hebben plaatsgevonden. Komende maand worden 100 van deze projecten gepubliceerd in de "HUB-in Atlas", waar ook gefilterd kan worden op een groot aantal kenmerken.

Een aantal van deze voorbeelden zijn  verder geanalyseerd en beschreven in de nieuwe publicatie, waarbij uitgebreid beschreven is hoe gebruik gemaakt wordt van nieuwe manieren van waardeontwikkeling van grond en vastgoed, maar ook hoe via duurzaam gebruik, het opzetten van incubators en creatieve hubs er een stabiel businessmodel is ontwikkeld.

Financieringsmodellen

Ook worden in het rapport de mogelijkheden voor financiering besproken, waarbij uitgegaan wordt van de lokale betrokkenheid en community financiering (incl crowdfunding). Daar bovenop kan private of publieke financiering worden gestapeld. In het rapport zijn een groot aantal voorbeelden beschreven hoe andere locaties gebruik hebben gemaakt van de combinatie van deze financieringsvormen en -instrumenten.

Governance modellen

Het laatste deel van het rapport gaat over nieuwe modellen voor (mede-)eigenaarschap en governance modellen. Hierbij wordt gekeken naar innovatieve modellen, zoals Community Land Trusts, Community Foundations en Preservation trusts om doelstellingen goed te borgen.

Vanzelfsprekend worden hier ook Steward-Ownership en Community Business modellen besproken, inclusief de voor- en nadelen van al deze modellen.

Al met al een zeer rijke publicatie waar een jaar aan is gewerkt. Vooral mijn collega Pieter van de Glind heeft hier als projectleider een cruciale rol in gespeld. Neem ook gerust contact met hem op bij aanvullende vragen (en complimenten).

Vrij te downloaden

Het volledige rapport stellen we ook gratis beschikbaar voor andere onderzoekers, adviseurs en beleidsmedewerkers die bezig zijn met herontwikkeling van historisch erfgoed, of op een andere manier geïnteresseerd zijn in Community Ownership modellen.

De publicatie is hier te downloaden: "Business & Financing Models Guide"

Kwart mkb'ers binnen 4 maanden in geldnood

Het aantal bedrijven met liquiditeitsproblemen loopt weer op, schrijft BNR op basis van een onderzoek van ONL en Stichting MKB Financiering. Een kwart van de MKB'ers dreigt binnen 4 maanden in geldnood te komen. Ook weten bedrijven niet goed waar ze terecht kunnen voor financiering. Dit blijkt uit de 9e editie van de Corona liquiditeitsmonitor.

Peiling elke 2 maanden

Sinds de start van de coronacrisis in maart 2020 hebben ONL en Stichting MKB Financiering elke 2 maanden gepeild hoe het met de liquiditeit en financiering van ondernemend Nederland staat.

In de eerste maanden van de crisis waren er urgente liquiditeitsproblemen, die door de steunmaatregelen van de overheid en de flexibiliteit van banken en andere financiers deels verholpen zijn. Sinds de zomer van 2020 is er echter structureel een grote groep ondernemers van ca. 25% die niet uit de problemen komt en alleen door geen eigen salaris uit te betalen of extra geld te investeren, nog kan overleven. Dit vet is nu echter van de botten en de laatste maanden zien we langzaam aan de problemen weer ontstaan.

Begin januari 2022 is de negende peiling uitgevoerd, waarin ook de effecten van de vorige lockdown zijn genomen. Het percentage bedrijven met een liquiditeitsprobleem binnen 4 maanden is sinds juni 2021 weer opgelopen naar 25%.

Onbekend waar financiering te vinden is

Uit het onderzoek blijkt ook dat 82% van de ondernemers die financiering zoeken, eigenlijk niet goed weten waar zij financiering kunnen aanvragen.

In de peilingen van de afgelopen 2 jaar blijkt eigenlijk elke keer dat het merendeel van de ondernemers nog steeds niet goed weten waar zij met hun huidige financieringsvraag terecht kunnen.

Slechts 9% weet zeker dat de bestaande financiers hen niet kunnen helpen en eenzelfde percentage weet zeker dat bestaande financiers wel kunnen ondersteunen.

De overige 82% heeft nog geen idee of het mogelijk is, wat ook duidelijk aangeeft dat de ondernemer zelf geen goed overzicht heeft op de mogelijkheden die er wel of niet zijn in de mkb financieringsmarkt.

Alle cijfers van het onderzoek: 9e Corona liquiditeitsmonitor

UPDATE: Fonds voor financiering opstartfase energie coöperaties

De meeste reacties afgelopen week kwamen binnen op mijn artikel over het nieuwe opstartfonds waarmee (lokale) energie coöperaties een lening kunnen ontvangen voor het uitvoeren van vooronderzoek, het inhuren van professionele expertise en het aanvragen van SDE-subsidie in een vroege fase, waarin nog veel risico is of het project überhaupt wel gerealiseerd kan worden.

Alleen in enkele provincies en alleen voor zon en wind

Naast veel positieve reacties vanuit projecten dat dit zeer goed voor hen bruikbaar zou zijn, was er ook wel wat gemor dat het helaas alleen in een paar provincies nu beschikbaar is en ook alleen voor zon- en wind-projecten ingezet kan worden.

Vanuit risico-afbakening begrijp ik de keuze voor specifieke sectoren, maar het zou mooi zijn als ook onderzoek naar de haalbaarheid naar andere bronnen van duurzame energie ook meegenomen kan worden.

Daarnaast is het vreemd dat dit geen landelijk fonds is. Ik heb in de tussentijd wel vernomen waar dit vandaan is gekomen. Het Ministerie van EZK stelt een deel van de financiering voor het fonds beschikbaar en enkele provincies dragen hier aan bij. Alleen vanuit die provincies kan nu een aanvraag ingediend worden.

Andere provincies willen graag hun eigen fonds opzetten en beheren. Als initiatiefnemer is dit natuurlijk heel onhandig, deze versnippering.

Hoge kosten?

Daarnaast was er (opbouwende) kritiek op mijn analyse dat er hoge kosten zijn voor de initiatiefnemers. Dat was zeker niet de bedoeling. Ik weet namelijk hoe hoog het risico in die fase is (eigenlijk equity-risico) en veel van die projecten faalt in de opstartfase.

Een premium van 200% bij het begin over een kleine opstartsubsidie tot 25% in een latere fase lijkt dan wel hoog, maar is op de gehele projectbegroting goed te financieren. Daarbij is het de enige manier om zo een fonds revolverend te maken.

Lokaal fonds Den Haag

Ik werd door Melvin Könings verder gewezen op het "Lokaal Initiatievenfonds voor Schone Energie" in Den Haag, waar ook een fonds is opgezet voor lokale energie initiatieven. Hier kunnen de initiatiefnemers een renteloze lening ontvangen, die alleen bij succes terugbetaald hoeft te worden.

Het LISE-fonds is bedoeld voor initiatieven van bewonerscollectieven, verenigingen en ondernemers. Ook VvE’s komen in aanmerking voor een lening. Het fonds steunt hen bij de voorfinanciering van initiatieven op het gebied van energiebesparing, de opwekking van energie en het beter verdelen van de energievraag in een wijk.

Met hulp van het LISE-fonds zijn in 2021 al 25 initiatieven onderzocht, zoals een zonnedak op een wijkcentrum of het isoleren van een portiek van een appartementencomplex, waarna de initiatiefnemers een lening konden aanvragen bij een bank of fonds, zoals het Duurzaamheidsfonds voor VvE’s.

In het LISE-fonds zit bijna € 400.000, genoeg voor zo’n 25 projecten. Als het fonds een succes wordt, kan het budget na 2022 groeien tot wel € 3 miljoen.

Mkb ondernemer trekt steeds vaker achtergestelde lening aan

Veel ondernemers die de afgelopen jaren te maken hebben gehad met de lockdown, staan er momenteel financieel slecht voor. Door het opbouwen van schulden (belastingdienst, huur, terugbetalen deel van steunmaatregelen) is de solvabiliteit zeer verslechterd en is het lastig om nieuwe financiering aan te trekken.

Achtergestelde lening

Steeds vaker wordt daarom een beroep gedaan op achtergestelde leningen, waarbij er in principe geen zekerheden worden gevraagd. Door dit hogere risico worden er echter wel hogere rentetarieven gevraagd.

Achtergestelde leningen hebben daarnaast voor ondernemers als voordeel dat ze geen aandelen en zeggenschap hoeven af te staan. Daar is 63% niet toe bereid, blijkt uit het onderzoek Versterking Solvabiliteit van het Mkb wat PwC in opdracht van het Comité voor Ondernemerschap heeft uitgevoerd.

Achtergesteld Leningenfonds

Daarom heeft het Comité voor Ondernemerschap ook advies gegeven om vanuit de overheid ook een fonds op te richten van waaruit achtergestelde leningen verstrekt kunnen worden.

In het onderzoek wordt geschat dat er een vraag in de markt is die tussen de €450 miljoen en €1,75 miljard is. Op basis van de analyses is ongeveer €350 miljoen opstartfinanciering nodig voor het fonds.

Mijn advies hierbij is dat het belangrijk is om het fonds zo laagdrempelig mogelijk op te zetten, waarbij distributie via bestaande kanalen (banken, non-bancaire financiers, adviseurs) gaat verlopen en dat het financieringsproduct zo standaard mogelijk zal moeten zijn.

Met te veel maatwerk en met het opzetten van een eigen distributiekanaal, gaat dit fonds binnen de huidige mkb financieringsmarkt het niet redden en zal het ook contraproductief zijn door bestaande aanbieders in de weg te gaan zitten.

Winwin-lening

Een aanvulling hierop zou kunnen zijn dat vrienden en familieleden een achtergestelde lening verstrekken aan de ondernemer. De investeerder krijgt dan een lage rente (0,75%-1,5%), maar heeft een fiscale aftrekpost van 2,5% van het uitstaande bedrag.

In België is deze "winwin-lening" zeer populair. In 2021 hebben hiermee 8.665 ondernemers voor in totaal €152 miljoen aan kunnen trekken bij vrienden en familie. Doordat de achtergestelde lening als eigen vermogen wordt gezien, is het voor de ondernemers daarnaast mogelijk om aanvullende (bancaire) financiering aan te trekken.

Een vergelijkbare regeling zou in Nederland ook zeer bruikbaar zijn voor kleine ondernemers die hiermee uit eigen kring financiering kunnen aantrekken. Misbruik van de regeling is vrijwel uitgesloten, vanwege de lage rente, waardoor alleen direct betrokkenen hier gebruik van zullen maken.

Leasebedrijf Beequip verstrekt half miljard aan financieringen

Een van de meeste succesvolle non-bancaire financiers van de afgelopen jaren is het leasebedrijf Beequip. In de zes jaar dat het bedrijf bestaat is het bedrijf jaarlijks gegroeid. Afgelopen jaar is de groei doorgezet met 55% naar €500 miljoen omzet. Hiermee is het qua omzet waarschijnlijk de grootste non-bancaire financier van Nederland.

NIBC

De organisatie is zelfstandig gestart, maar is tegenwoordig volledig in eigendom van NIBC.  De bedragen die met de leases gemoeid zijn, variëren van €15.000 tot €10 miljoen, met een gemiddelde van ongeveer €90.000. Daarom is het voor veel mkb bedrijven een interessante financier.

Sale & Leaseback

Tijdens de coronacrisis is Beequip ook vol voor sale & leaseback gegaan, waarbij ondernemers materieel dat ze zelf bezitten aan Beequip verkopen om het voor een vast bedrag per maand terug te leasen. Op die manier kan een bedrijf geld vrijmaken om in andere ontwikkelingen te steken.

Crowd-membership voor individuele content makers

Steeds meer artiesten, kunstenaars, journalisten, maar tegenwoordig ook podcasters zien mogelijkheden om een verdienmodel op te bouwen rond "crowd-membership".

In tegenstelling tot crowdfunding, wordt niet eenmalig geld gedoneerd voor een project, maar wordt er een abonnement afgesloten, waarbij de investeerder elke maand een bedrag beschikbaar stelt. Bij voldoende abonnees is een goed inkomen hiermee te realiseren.

Patreon

Internationaal is Patreon een goed voorbeeld hoe dit werkt. Ze hebben enkele grote namen met 10.000-en volgers en >$100.000 inkomsten per maand, maar vooral hun long-tail van bloggers, journalisten en andere content-makers met een kleine groep aan donateurs is groot.

In 2017 schreef ik al dat er $9,5 miljoen aan donaties werd opgehaald en in 2020 schreef ik in mijn nieuwsbrief een analyse naar aanleiding van het feit dat het platform meer dan $1 miljard aan donaties had ontvangen.

Substack

Een ander online platform is Substack, waarmee betaalde nieuwsbrieven kunnen worden verzonden. Dat het een snelgroeiende markt is blijkt wel uit het feit dat er eind vorig jaar al 1 miljoen personen er gebruik van maakten. De abonnees betalen hier tussen de $10-$50 per maand voor een wekelijkse financiële nieuwsbrief.

Ook mijn huidige nieuwsbrieven tool (Revue) heeft sinds enige tijd een betaalde versie en is na de overname door Twitter ook hard aan het groeien.

Vriend van de Show & Backme

Enkele andere interessante (Nederlandse) alternatieven zijn Vriend van de Show (gericht op podcasts) en Backme (vooral gericht op bloggers).

Hierbij is goed te zien dat de platformen ook steeds blijven innoveren, vooral ook om de interactie tussen lezer/luisteraar en auteur te versterken. Zo kun je bij Vriend van de Show een audiobericht achterlaten voor de auteurs (handig, kunnen ze het gelijk in een nieuwe podcast meenemen) en kunnen de auteurs eenvoudig een poll neerzetten om te stemmen op bepaalde onderwerpen, die dan weer in een volgende show behandeld kunnen worden.

Eigen betaalde nieuwsbrief?

Het zet mij in ieder geval aan het denken. Voor artiesten, BN-ers met 100.000-en fans kan het een interessant verdienmodel zijn, maar zouden er ook voldoende lezers interesse hebben om €20-30 per maand te betalen voor een specifieke niche-nieuwsbrief, zoals die van mij?

Coöperatief ondernemerschap in de zorg, energie, wonen en voedselproductie

Op maandag 17 januari kwamen honderden coöperatieve denkers en doeners (digitaal) samen voor de werkconferentie Coöperatieven maken de stad, georganiseerd door Pakhuis de Zwijger.

Hierin bespraken initiatiefnemers van zorg-, energie-, woon- en voedsel coöperaties de voordelen, maar vooral ook de uitdagingen van coöperatief ondernemen. Zij gingen in gesprek met onderzoekers, ambtenaren en politici om de coöperatieve beweging te versterken en te versnellen

Opnames terugkijken

De opnames staan nu online en zijn allemaal integraal terug te kijken:

• Coöperatieven maken de stad - Wat is de meerwaarde van het coöperatief model, en hoe kunnen we de coöperatieve beweging versterken?
• Samensturing, Samenschuring - Hoe ondernemerscoöperatieven en overheden een antwoord kunnen vinden op de problemen van co-creatief bestuur.
• Coöperatieve fondsen en financiering - Hoe financieren we de coöperatieve beweging op duurzame wijze?
• De waarde van de buurtcoöperatie - Presentatie en gesprek over de Community Wealth Building praktijkgids.
• Woon- & Energiecoöperatieven - Waarom zou je je als coöperatie organiseren en wat kunnen initiatiefnemers leren van elkaars ervaringen?
• Voedsel- & Zorgcoöperatieven - Waarom zou je je als coöperatie organiseren, en wat kunnen initiatiefnemers leren van elkaars ervaringen?
• Een Energiewinnend Net - Amsterdam neemt klimaatverantwoordelijkheid en is koploper schone energie in 2025
• Toolkit voor een coöperatieve energietransitie - Op weg naar een klimaatneutrale stad, 50% lokaal eigenaarschap en een sociale, rechtvaardige transitie.
• De toekomst van de wooncoöperatie - Hoe gaat Amsterdam haar ambities in de komende jaren verder vormgeven? En wat voor nationale lessen kunnen we daaruit trekken?
• Coöperatieven maken de stad - Wat hebben we geleerd voor de weg naar een coöperatieve stad en samenleving?

Kennisplatform Collectieve Kracht

Voor iedereen die geïnteresseerd is in de ontwikkeling van burgerinitiatieven en coöperatief ondernemen, is het interessant om deel te nemen aan de lancering van het nieuwe kennisplatform Collectieve Kracht.

Dit initiatief van de onderzoeksgroep Social Enterprise and Institutions for Collective Action (ICA) aan de Rotterdam School of Management, met als aanjager Tine de Moor, brengt onderzoekers en burgerinitiatieven/coöperaties bij elkaar voor kennisuitwisseling en het opzetten van nieuwe onderzoeken rond het onderwerp.

De kick-off bijeenkomst van dit platform (online) is op 11 februari van 13:00-16:00. Last-minute aanmelden kan nog hier.

Contact

Meer weten over community finance, community ownership en nieuwe businessmodellen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).