Corona-krediet | Bank van de crowd | Levenscyclus van Community Businesses | Van koffiekiosk naar Wijkpaleis

Vanwege vakantie en ziekte (normale griep!) was er een korte onderbreking van mijn nieuwsbrief. Vanaf nu als het goed is weer wekelijks een update over mkb- en community financiering.

Natuurlijk kon ik niet om de Corona-crisis heen. Veel mkb bedrijven worden geraakt en banken en andere mkb financiers wordt al gevraagd om coulant om te gaan met terugbetalingen. Ook wordt de roep om een noodfonds of uitbreiding van de bmkb-regeling steeds sterker.

Verder deze week enkele positieve artikelen over burger bedrijven (community businesses) naar aanleiding van een expert bijeenkomst die we afgelopen week hebben georganiseerd over de financiering hiervan.

Deze artikelen heb ik deze week geselecteerd:

• Corona-kredieten. Oproep aan banken en overheid om coulant om te gaan met regels en oplossingen van non-bancaire mkb financiers
• De levenscyclus van Community Businesses
• Case community business: Van koffiekiosk naar Wijkpaleis
• Spaanse energie-coöperatie Som Energia groeit naar €77m omzet
• Ondernemer wil liever een kleine kredietverstrekker dan een bank
• Reguleer provisies ook bij mkb-leningen

Media:

• Podcast/interview over ondernemerschap en financiering voor Impact Entrepreneurs
• Lancering "Funding Your Business" op New Business Radio
• Crowdfunding blijft aan terrein winnen

SMF kennis blogs:

• Van alternatieve financiering naar mkb financiering
• Financieringstafels

Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Corona-kredieten. Oproep aan banken en overheid om coulant om te gaan met regels en oplossingen van non-bancaire mkb financiers

Ondernemersorganisaties roepen mkb financiers op om coulant om te gaan met voorwaarden wanneer ondernemers de komende maanden in de problemen komen. Daarnaast roept de NVB op om voor banken de BMKB normen te verruimen. Ook MKB Nederland heeft een oproep gedaan om met een liquiditeitspakket te komen voor ondernemers, net als Horeca Nederland.

Tot nu toe zijn er nog geen concrete maatregelen aangekondigd, maar er kan als voorbeeld gekeken worden naar andere landen.

Opschorten hypotheekbetalingen Italië en steun aan banken

In Italië heeft de overheid al maatregelen aangekondigd. Kredietverstrekkers zullen particulieren en kleine bedrijven in heel Italië uitstel van hun hypotheekschulden verlenen. Zij krijgen uitstel als zij nadelige economische gevolgen ondervinden van het coronavirus zegt de staatssecretaris van economische zaken Laura Castelli volgens een artikel van Reuters.

Maandag maakte de Italiaanse regering verder bekend dat ze een garantieregeling aan het opzetten is die ertoe moet leiden dat banken coulant kunnen omgaan met klanten die vanwege de coronacrisis niet in staat zijn leningen terug te betalen, schrijft het FD. Dit is een reactie op de vraag van de Italiaanse banken om een jaar lang garant te staan voor probleemleningen.

ECB komt donderdag met maatregelen - mogelijk goedkope leningen voor mkb

De Europese Centrale Bank staat ook onder druk om met maatregelen te komen. Donderdag vond er een belangrijk overleg plaats en volgens het FD is de verwachting dat er hoe dan ook maatregelen aangekondigd gaan worden. Vorige week werd door de ECB hier al een persbericht over verstuurd.

Een maatregel die veel genoemd wordt is het verstrekken van goedkope leningen aan banken (LTRO-leningen) om hiermee goedkoper leningen te kunnen verstrekken aan het mkb. Eerdere LTRO-leningen hebben echter niet in alle gevallen geleid tot een versoepeling van de leenvoorwaarden aan het mkb, dus het is maar de vraag hoe effectief dit is.

Daarbij is het beleid puur gericht op banken. Non-bancaire aanbieders kunnen hier geen gebruik van maken. Terwijl juist deze groep financiers op dit moment direct in kunnen springen om op korte termijn liquiditeit te creëren voor het mkb. Het zou waardevol zijn als de ECB hier ook oplossingen voor aandraagt, bijvoorbeeld door het instellen van garantieregelingen en/of co-financiering via de aanbieders.

Oplossingen van huidige non-bancaire mkb financiers

In plaats van af te wachten op de regelingen van de Nederlandse en Europese overheid, kunnen ondernemers in urgente liquiditeitsproblemen nu ook al gebruik maken van de brede lijst van nieuwe mkb financiers die bijvoorbeeld korte termijn krediet aanbieden of via factoring direct hun geld ontvangen. Deze financiers kunnen vaak ook al binnen enkele dagen de financiering verstrekken.

Let wel goed om dat deze financiers het Keurmerk Erkend MKB Financier hebben. Zij voldoen aan de Gedragscode MKB Financiering en bij eventuele klachten kun je terecht bij het klachtenloket van Kifid.

De levenscyclus van Community Businesses

De afgelopen jaren ben ik mij gaan verdiepen in een specifieke niche van ondernemerschap: "community businesses". Dit zijn bedrijven die voor en door een lokale gemeenschap worden gestart, maar wel met een ondernemende insteek. In 2018 schreef ik hier al een uitgebreid opinie-artikel over in Trouw als afsluiting van een thema serie over "10 jaar na Lehman Brothers": Het cadeau van de crisis: gemeenschapsfinanciering. De komende jaren ga ik mij hier verder in specialiseren aan de hand van enkele internationale onderzoeken.

Levensfases van community businesses

Als kick-off van een van deze projecten heb ik bij de Universiteit Utrecht (samen met Martijn Arnoldus) een event georganiseerd om met (impact) financiers, onderzoekers en natuurlijk community bedrijven zelf in kaart te brengen wat de belangrijkste uitdagingen zijn voor deze nieuwe vorm van bedrijven. Ik verwacht de komende 10 jaar hier namelijk een zeer sterke groei te zien en het is belangrijk om de randvoorwaarden hiervoor nu goed te regelen.

Power to Change

Als key-note spreker hadden we de onderzoeksdirecteur van Power to Change (Richard Harries) gevraagd om hun ervaringen te delen. Power to Change is in 2015 opgericht met een subsidie van £150 million om community businesses in het VK te onderzoeken en te ondersteunen met advies en financiering. Na 5 jaar hebben zij veel inzichten over deze organisaties opgedaan, die zij graag willen delen.

In het VK zijn er al meer dan 9.000 van die soort community businesses geregistreerd (zij hebben hier verschillende juridische bedrijfsvormen voor) en zij beheren bijna £1 miljard aan assets. Daarnaast hebben de organisaties 33.900 extra banen opgeleverd, dus het creëert zeker ook nieuwe werkgelegenheid.

Aandachtspunten

Uit de sessie kwamen een aantal belangrijke aandachtspunten naar boven om verder op te pakken. Zo blijkt het professionaliseren van de organisatie (van vrijwilligers naar betaalde medewerkers) een lastige stap te zijn, net als het opschalen van de concepten en hoe de lokale betrokkenheid behouden kan blijven. Daarnaast waren er specifieke vragen over het meten van de meerwaarde en de maatschappelijke impact. Juist dit wordt gezien als een van de krachtige elementen van community businesses, Maar wanneer dit niet te meten is, dan is hier moeilijk op te sturen en te rapporteren.

Ook kwam naar voren dat er behoefte is aan de standaardisering van contracten en statuten. Binnen de Nederlandse wetgeving is heel veel flexibel in te richten, maar dit geeft weinig duidelijkheid. In het VK zijn enkele concrete rechtsvormen voor community businesses beschikbaar die direct de doelstellingen en governance duidelijk maken.

Als laatste was inclusiviteit en diversiteit een belangrijk thema. Hoe zorg je er voor dat deze organisaties niet alleen toegankelijk worden voor een selecte groep en de gehele gemeenschap is aangesloten.

We hebben een uitgebreid verslag gemaakt van deze bijeenkomst. Wie interesse heeft kan deze hier downloaden (pdf). Neem gerust contact op wanneer je in de volgende fase aan wilt sluiten binnen het consortium en onderzoeksnetwerk.

Zelf ga ik hier de komende jaren in ieder geval mee aan de slag, waarbij mijn insteek zal zijn hoe Community Finance kan helpen om bovenstaande vraagstukken op te lossen en omgekeerd welke van bovenstaande vraagstukken opgelost moeten worden om de financiering los te krijgen.

Case community business: Van koffiekiosk naar Wijkpaleis

Een mooie case over een community business in Rotterdam-West. Na jarenlang duw- en trekwerk met de gemeente is het een groep bewoners gelukt om het multifunctionele Wijkpaleis voor bewoners te openen.

Gemixte businessmodellen

Om het concept rendabel te krijgen moest er gezocht worden naar een combinatie van inkomstenbronnen. Hierbij wordt commerciële huur (Mariaschool) gecombineerd met een kostendekkende huur voor creatieve makers. Daarnaast bekostigen fondsen de exploitatie van de publieke benedenverdieping en krijgt het Wijkpaleis subsidie als gemeentelijk "Huis van de Wijk".  Hiermee voert de organisatie twee gemeentelijke taken uit: onderwijshuisvesting en welzijnswerk.

Bovenstaande case geeft aan hoe complex het op dit moment nog is om de financiering rond te krijgen voor ondernemende bewonersinitiatieven. De bewoners zijn hier sinds 2015 mee bezig geweest en vooral de afstemming met gemeentelijke ambtenaren over de verkoop leverde veel onduidelijkheid en vertraging op.

De organisatie heeft verder de optie bedongen om in 2022 het pand zelf aan te schaffen. Uit de presentatie van Richard Harries kwam naar voren dat het vastgoed en andere assets in eigen beheer hebben essentieel is voor de continuïteit van community businesses.

Een uitgebreide beschrijving van deze case is te lezen op de website van LSA.

Cooperatieve bank heeft vooral jonge leden

Ik volg al enige tijd Newb, die een nieuwe ethische en duurzame coöperatieve bank wil oprichten. Hoewel de organisatie al in 2011 werd gestart en er in 2013 al duizenden leden zich aanmeldden, heeft de organisatie pas sinds 31 januari 2020 een bankvergunning. Dit kwam mede tot stand vanwege een grote crowdfunding eind 2019 rond om in 6 weken tijd €35 miljoen aan startkapitaal op te halen.

Jonge nieuwe leden

De organisatie heeft een interessante analyse uitgevoerd op de nieuwe leden die hebben bijgedragen aan het startkapitaal van de nieuwe bank. Daaruit bleek dat een merendeel van de nieuwe leden erg jong was. Terwijl in 2013 nog vooral ouderen hadden bijgedragen, bleek in de laatste financieringsronde dat juist veel personen van 20-40 jaar hebben bijgedragen.

In de analyse beschrijven ze dat ze hier erg blij mee zijn, omdat hiermee duidelijk wordt gemaakt dat hun  jonge leden een verandering van het financiële stelsel willen.

Spaanse energie-coöperatie Som Energia groeit naar €77m omzet

Binnen het Europese onderzoekstraject CrowdThermal doen we onderzoek naar nieuwe modellen voor community-bedrijven rond duurzame energie. Enkele maanden geleden was ik in Barcelona waar ik o.a. de directie van Som Energia heb geïnterviewd. Deze organisatie is in 10 jaar tijd hard gegroeid naar een omzet van €77 miljoen en ruim 112.000 klanten.

65.000 leden

Deze coöperatie (100% in handen van de ruim 65.000 leden) is een bijzondere mix van een energieleverancier van duurzame energie (112.000 klanten) en producent van duurzame energie (17Gwh). Per nieuw project wordt via de coöperatie aanvullende financiering opgehaald (tegen vaste rente van 1,75%), wat weer wordt geïnvesteerd in de projecten. Door de financiering via de coöperatie te lopen  blijft het risico voor de leden beperkt, omdat de coöperatie garant staat voor de terugbetaling.

Financiering door leden

Dat het model werkt blijkt wel uit het feit dat de organisatie in de laatste 10 jaar hard gegroeid is naar 112.000 klanten (+17%) en dat de financiering voor nieuwe projecten eigenlijk nooit en probleem is, omdat het zeer snel opgehaald wordt bij de leden.

Ondernemer wil liever een kleine kredietverstrekker dan een bank

Maar liefst 49 procent van de Nederlandse ondernemers gaat voor financiering liever naar een kleine kredietverstrekker dan een grote bank. Met 65 procent zijn vooral jonge ondernemers (tot 35 jaar) deze mening toegedaan.

Dit blijkt uit onderzoek van MKB-verstrekker Caple onder 368 ondernemers met minimaal tien medewerkers, uitgevoerd door Markteffect. In tegenstelling tot tien jaar geleden, zeggen zes op de tien ondervraagden tegenwoordig minder snel een kredietaanvraag bij een bank te doen.

Lees hier het hele onderzoek.

Reguleer provisies ook bij mkb-leningen

In het FD verscheen een oproep van Niels Turfboer, managing director van Spotcap, over het reguleren van provisie betalingen bij mkb leningen. In de praktijk worden er nog veel provisies betaald aan adviseurs waarschuwt hij. Dit komt de betrouwbaarheid van de sector niet ten goede en zorgt er ook voor dat de ondernemer uiteindelijk niet altijd het beste advies krijgt.

Gedragscode MKB Financiering

Hij haalt ook de Gedragscode MKB Financiering aan waarin inderdaad al is vastgelegd dat er een actieve provisie transparantie moet zijn, waardoor de ondernemer altijd pro-actief gewezen moet worden op de provisie die de adviseur ontvangt voor de bemiddeling. Een stapje verder zou zijn om de provisies volledig af te schaffen, dit zorgt voor extra duidelijkheid in de markt. Tot nu toe is de markt hier nog niet aan toe, maar dit kan niet lang meer duren. Het risico is anders, net zoals Niels Turfboer ook in het FD schrijft, dat er dan wetgeving gaat komen waarin nog meer beperking opgelegd zullen worden.

Gedragscode adviseurs

Op dit moment is Stichting MKB Financiering in opdracht van de mkb financieringsadviseurs een Gedragscode aan het uitwerken voor de adviseurs. Wellicht is dit een moment om hier direct het provisie verbod ook in op te nemen.

Voor het eind van het jaar wordt deze nieuwe Gedragscode voor adviseurs verwacht.

In de media

De afgelopen weken heb ik in diverse media duiding mogen geven over de veranderingen in de (mkb) financieringsmarkt via podcasts, radio en artikelen. Hieronder een kleine samenvatting met meest interessante items.

Podcast over ondernemerschap en financiering voor Impact Entrepreneurs

Enkel weken geleden ben ik uitgebreid geïnterviewd voor een podcast (en video) door Nick van Breda en Fionna Faulk. Een mooi gesprek van 45 minuten volgde over ondernemerschap, het nemen van eigen initiatief en natuurlijk het gebruik van nieuwe vormen van financiering om je onderneming te laten groeien.

Het gehele interview kan hier worden teruggekeken of via podcast worden beluisterd via Apple Podcasts en Spotify.

Lancering "Funding Your Business" op New Business Radio

Voor de eerste editie van het nieuwe programma Funding Your Business werd ik samen met Carlo van der Weg van Credion een uur lang geïnterviewd over de laatste ontwikkelingen binnen de mkb financieringsmarkt en specifiek de activiteiten van de Stichting MKB Financiering.

De gehele podcast is hier terug te luisteren via Soundcloud.

Crowdfunding blijft aan terrein winnen

Een uitgebreid artikel in het Reformatorisch Dagblad over de groei van crowdfunding in Nederland, waar ik duiding mocht geven over de redenen van deze groei en de gewijzigde positie van banken. Ook heb ik de (potentiële) investeerders gewezen op de mogelijke risico's en het belang van het spreiden van investeringen.

Stichting MKB Financiering - kennis blog

Van alternatieve financiering naar mkb financiering

Alternatieve financiering? Bestaat niet meer. Noem het gewoon: financiering. Het is toch raar om het alternatief te noemen, alleen maar omdat de financiering niet door een bank wordt verstrekt? Sterker nog: kijk naar de snelheid waarmee de markt van het non-bancaire financieren zich ontwikkelt en je ziet: het non-bancaire financieren wordt de norm.

Lees hier verder.

Financieringstafels

Er komen steeds meer publieke en private financieringsinstrumenten. Ook voor financiers onderling is het soms lastig om overzicht te houden op de mogelijkheden om samen te financieren (stapelen).

Dit jaar wordt daarom een experiment gestart met (regionale) financieringstafels waarbij financiers periodiek samen komen om op basis van concrete financieringsvraagstukken van ondernemers de financieringsmogelijkheden te bespreken,

Lees hier verder.

Contact

Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).