BVm in Tweede Kamer | Steward Ownership | €35m voor coöperatieve bank | 582 energiecoöperaties opgericht
Hoewel ik mij in mijn nieuwsbrieven vooral op financiering richt, doe ik zelf ook veel onderzoek naar gedeeld eigenaarschap van (burger) organisaties, waarbij ook andere verdienmodellen horen en rendementen binnen een gemeenschap gedeeld worden.
Deze trend zet zich nu langzaam ook in Nederland voort, met de eerste experimenten rond steward-ownership, de politieke roep voor de oprichting van een BVm ondernemersvorm voor sociale ondernemingen en de harde groei van burgerinitiatieven voor investeren in duurzame energie projecten.
Daarom deze week vooral artikelen over Community Finance.
Deze artikelen staan deze week in deze nieuwsbrief:
- Al 582 energiecoöperaties met 85.000 leden in Nederland
- Koning opent door burgers gefinancierd windmolenpark (100MW)
- Nieuwe coöperatieve bank NewB haalt €35M startkapitaal op
- Tweede Kamer in gesprek over BVm voor sociale ondernemingen
- Vier Kickstarter-hits in 1,5 jaar: Tacco scoort met kookgerei
- SMF blog: Financiering via de effectenbeurs voor het MKB
Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.
Ronald
PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.
Al 582 energiecoöperaties met 85.000 leden in Nederland
De beweging van lokaal duurzame energie-initiatieven in Nederland ontwikkelt zich, groeit elk jaar en wordt steeds professioneler. Dit blijkt uit de lokale energie monitor van Hier Opgewekt, een organisatie die al 5 jaar de groei van dit soort initiatieven onderzoekt.
50% nieuwe initiatieven in handen van lokale omgeving
De ambities zijn hoog: het streven is dat 50% van alle nieuwe wind- en zonneparken in eigendom van de lokale omgeving komt. Dit hebben een groot aantal partijen in het Klimaatakkoord met elkaar afgesproken in de "Handreiking participatie duurzame energie".
Energie van de lokale gemeenschap
De beweging van participerende burgers in de energietransitie is op dit moment zeer actief volgens het onderzoek. Ook dit jaar is er weer een groei van het aantal energiecoöperaties. Nederland telt eind 2019 in totaal 582 energiecoöperaties, een toename van bijna 100 nieuwe coöperaties sinds de vorige peiling van 2018. Je vindt de coöperaties in alle provincies, regio’s en vrijwel alle gemeenten (80%) met in totaal ca. 85.000 leden. De onderzoekers verwachten dat dit de komende jaren door kan stijegn naar 1.000-1.500 coöperaties uiteindelijk.
De coöperaties houden zich met alle aspecten bezig van de energietransitie. 80% van de coöperaties ontwikkelt zonprojecten, 24% windprojecten en een toenemend aantal houdt zich bezig met warmte, mobiliteit en andere innovatieve projecten. Daarnaast is er veel aandacht voor energiebesparingsactiviteiten. Vanuit de samenleving ontstaan voortdurend nieuwe initiatieven.
Twee soort coöperaties
In de praktijk worden er in Nederland meestal twee soorten energiecoöperaties gebruikt voor dit soort initiatieven: lokale energiecoöperaties en productiecoöperaties met één of meerdere productie-installaties.
Lokale energiecoöperaties zijn coöperaties met een brede doelstelling: verduurzaming van de lokale omgeving en de lokale gemeenschap staan centraal. Ze houden zich met alle aspecten van de energietransitie bezig, en streven daarnaast maatschappelijke doelen na zoals versterking van de gemeenschap en lokale economie.
Productiecoöperaties zijn coöperaties die opgericht worden voor één (soort) productie-installatie. Dit type coöperatie houdt zich alleen bezig met energieopwekking. Bijna de helft van dit soort productiecoöperaties komt voort uit een bestaande lokale coöperatie.
6% windenergie op land in handen van burgercoöperaties (193 MW).
Dit gaat om echt eigendom, in de zin van economisch en juridisch eigenaarschap of aandeelhouderschap van een coöperatie. Omdat de leden van een coöperatie vrijwel altijd in de omgeving wonen is er ook sprake van lokaal eigenaarschap, waarbij vaak samengewerkt wordt met commerciële partners. Hierdoor is in totaal 11% van de windparken gerealiseerd met deels of volledige investeringen van burgers.
Het gehele onderzoek is hier rechtstreeks te downloaden (pdf).
Koning opent door burgers gefinancierd windmolenpark (100MW)
Een mooi voorbeeld van zo een burgerinitiatief is het windmolenpark in Philipsdam, waar er 34 windmolens op en rond de Krammersluizen zijn geplaatst. Dit burgerinitiatief is in 2008 gestart en in 2019 opgeleverd.
€10 miljoen aan investering door bewoners uit de regio
Dit is tot nu toe het grootste burgerinitiatief van Nederland. Windpark Krammer is voor ongeveer de helft eigendom van de bijna 5000 leden van de energiercorporaties Deltawind en Zeeuwind. De overige 49 procent is in handen van turbinefabrikant Enercon.
Ook is 10 miljoen euro opgehaald (zie hier prospectus) bij 1131 bewoners uit de regio die obligaties hebben gekocht en waarvan de belangen behartigd worden door de Stichting obligatiehouders Windpark Krammer.
Nieuwe coöperatieve bank NewB haalt €35M startkapitaal op
Door Martijn Arets werd ik gewezen op de succesvolle crowdfunding campagne van NewB. De coöperatieve NewB is er in geslaagd om minimaal 30 miljoen euro op te halen die zij nodig hebben om bij de ECB een banklicentie aan te vragen. De deadline om deel te nemen is vandaag en het ziet er naar uit dat het maximale bedrag van €35 miljoen ook gehaald gaat worden.
Ethische en duurzame bank
NewB werd in België enkele jaren na de financiële crisis van 2008 opgericht met de bedoeling een “ethische en duurzame bank” te worden. De instelling ontstond toen er veel kritiek was op de roekeloosheid waarmee bankiers een maximalisatie van hun winsten hadden nagestreefd, maar uiteindelijk gered moesten worden door de belastingbetaler.
Na een lange aanloopperiode is nu een grote campagne gestart om voldoende startkapitaal op te halen om werkelijk de bankvergunning aan te vragen en een nieuwe, ethische bank te gaan starten in België.
70.000 investeerders
Op dit moment hebben al ruim 70.000 Belgen geïnvesteerd in deze nieuwe bank en het maximale bedrag van €35 miljoen is al bijna gehaald om het eigen vermogen van de nieuwe bank te versterken. Vandaag is de laatste dag om te investeren (prospectus).
Tweede Kamer in gesprek over BVm voor sociale ondernemingen
Op 2 december is de Tweede Kamer in gesprek gegaan met Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat (EZK) Mona Keijzer over de Initiatiefnota 'Ondernemen met een maatschappelijke missie', waarin Bruins pleit voor de invoering van de nieuwe organisatievorm voor sociale ondernemingen: de BVm.
Als reactie daarop heeft Staatssecretaris Keijzer aangekondigd een onderzoek te gaan doen naar 'de mogelijkheden voor betere (h)erkenning' voor sociale ondernemingen.
Social Enterprise NL
Al lange tijd zet Sociale Enterprise NL zich in voor een nieuwe, herkenbare organisatievorm voor sociale ondernemingen. Vaak worden er nu namelijk constructies opgezet met een BV en een Stichting er naast.
Meer informatie over de BVm en de visie van Social Enterprise kan gelezen worden in het visiedocument "B.V.m. De sociale onderneming op weg naar het Burgerlijk Wetboek".
"Steward-ownership is capitalism 2.0"
Een nieuw model wat langzaam ook in Nederland bekendheid krijgt is het "Steward ownership" organisatiemodel. Afgelopen jaren werd het in Duitsland steeds bekender en er wordt nu in Nederland ook steeds vaker naar gekeken, al ken ik nog weinig bedrijven die het al daadwerkelijk hebben geïmplementeerd. Het nieuwe initiatief van Freedom internet (ex-XS4all) komt nog het meest in de buurt.
Purpose economy
Vanuit Purpose Economy wordt er al volop geëxperimenteerd met de uitgangspunten van steward-ownership. De belangrijkste uitgangspunten hierbij is dat rendementen (financieel en sociaal) van de organisatie terug moeten komen bij de diverse stakeholders (werknemer, lokale gemeenschap, etc) en niet alleen bij de financiers.
Gouden aandeel om purpose te behouden
Daarbij wordt een juridische structuur opgezet die het ook onmogelijk moet maken voor externe investeerders om de controle over de organisatie over te nemen. Vaak wordt dit gerealiseerd door een "gouden aandeel" met veto recht te introduceren, die beheerd wordt door een (slapende) stichting die de uitgangspunten van de organisatie bewaakt. Deze wordt alleen ingezet wanneer de uitgangspunten van de organisatie wezenlijk zouden veranderen.
XS4All - Freedom Internet
Een van de organisaties die dit model nu aan het opzetten zijn in Nederland is Freedom internet, het gecrowdfunde initiatief waarmee ex-XS4All medewerkers en privacy voorvechters €2,5 miljoen hebben opgehaald bij ruim 3.000 investeerders.
De aandelen van de organisatie komen in handen van een stichting, die twee hoofdtaken heeft:
- Toezien op het naleven van het "corporate charter". Houdt de organisatie zich aan de afspraken omtrent onze doelstellingen?
- Bij winst uit de onderneming zal de stichting acteren als een fonds waaruit initiatieven voor innovatieve en/of maatschappelijke oplossingen met betrekking tot het internet gefinancierd kunnen worden
Hiermee is dit een van de eerste initiatieven die ik in Nederland ken die op deze manier zich organiseren. Ken je nog meer van dit soort voorbeelden? Laat het me aub weten als reply op deze nieuwsbrief!
Vier Kickstarter-hits in 1,5 jaar: Tacco scoort met kookgerei
Een mooi voorbeeld van een nieuw bedrijf die heel succesvol crowdfunding in zet voor de (voor)financiering van een nieuwe productlijn is Crowd Cookware.
Miljoen euro aan voorverkopen
In ruim een jaar tijd haalde Tacco Marijnen via diverse campagnes op Kickstarter meer dan een miljoen euro op voor zijn messen en pannen, waarbij per project er enkele duizenden personen participeerden.
Ook het het huidige project, een messenset, heeft nu al 4x het doelbedrag behaald.
Klanten inzetten voor financiering innovaties
Dit soort bedrijven die heel actief crowdfunding inzetten om nieuwe innovaties te financieren en te controleren of er daadwerkelijk vraag naar is in de markt, zijn wat mij betreft goede voorbeelden van ondernemers die werkelijk begrijpen wat de meerwaarde is van crowdfunding en zij zetten het slim in, binnen de eigen financieringsmix van de organisatie waardoor ze risico's kunnen verminderen.
Crowdfunding is zoveel meer dan financieren!
Stichting MKB Financiering - kennis blog
Blog 30: Gastblog: Financiering via de effectenbeurs voor het MKB
In tegenstelling tot Duitsland, Engeland en Frankrijk, waar effectenbeurzen voor middelgrote ondernemingen een veel gebruikte manier is om aan kapitaal te komen, is in Nederland de gang naar een effectenbeurs veel minder bekend bij MKB-ondernemingen. Dat is best opmerkelijk voor het land waar aandelen en de effectenbeurs nota bene zijn uitgevonden.
In het gastblog van deze week een kijkje in de keuken bij NPEX.
Contact
Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).
Comments ()