9 acties kabinet mkb financieringsmarkt | XS4All €2,5 miljoen | Ziekenhuis gefinancierd via werknemers en buurtbewoners |Virtuele airline met crowdfunding

Staatssecretaris Mona Keijzer kondigde deze week een 9-tal acties aan om de mkb en start-up financieringsmarkt te stimuleren. Een goede eerste stap, maar een aantal structurele acties worden nog doorgeschoven. Positief is wel dat is aangekondigd dat de markt nu actief gemonitord zal gaan worden (o.a. op excessen in de financiering aan kleine ondernemers) en dat de mkb financieringsadviseurs markt nu ondersteund gaat worden.

Daarnaast ben ik persoonlijk erg te spreken over een aantal heel mooie community finance projecten (crowdfunding met sociale componenten, zoals lage rente) van afgelopen week. Een actiegroep rond XS4All haalt snel het doelbedrag van €2,5 miljoen op, ziekenhuis Bernhoven  haalt €3 miljoen op via werknemers en buurtbewoners en in Zwitserland zijn bewoners met het lokale vliegveld een actie gestart om een eigen (virtuele) airline te starten.

Verder nog een uitgebreide analyse van een nieuw rapport van de Wereldbank en Cambridge over de impact van wetgeving over de groei van de alternatieve financieringsmarkt waarbij onderzoek is gedaan bij 111 toezichthouders.

Deze artikelen bespreek ik deze week:

• mkb-financieringsmarkt op slot - 9 acties aangekondigd door EZK
• Community rond (oud) XS4All haalt ruim €2 miljoen voor start nieuwe provider op
• €3 miljoen door buurtbewoners en personeel voor ziekenhuis
• Zwitserse luchthaven wil airline starten met crowdfunding
• Wetgeving rond alternatieve financiering is essentieel voor groei
• Fundnow - Bancair+equity crowdfunding in Oostenrijk
• SMF blog 26: Financieren in een VAK

Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

mkb-financieringsmarkt op slot - 9 acties aangekondigd door EZK

Gisteren werd een uitgebreid rapport gepubliceerd naar de mkb financieringsmarkt. Secretaris Mona Keijzer stuurde het rapport samen met eerdere onderzoeken van het CPB ("mkb-financiering in Europees perspectief" over marktmacht banken) en een onderzoek van het Europese SME Envoy netwerk naar de Tweede Kamers.

De conclusies waren scherp. Hoewel er best wel veel goed gaat en een groot aantal beleidsmaatregelen erg goed aan blijken te sluiten, zijn er grote problemen voor met name kleinere mkb bedrijven om financiering te verkrijgen. Zeker ook vergeleken met omringende landen:

"De rapporten laten in essentie zien dat de markt voor mkb-financiering met name voor de doelgroep klein mkb (het hoogste risicosegment) diverse knelpunten kent waar het huidige mkb-financieringsbeleid goed op aangrijpt, maar waar nog aanvullende inzet op mogelijk is. Specifiek voor kredietverlening geldt dat het mkb in Nederland minder financiering verkrijgt dan het Europees gemiddelde, mogelijk als gevolg van een lagere financieringsbehoefte van bedrijven en de markconcentratie op de mkb-financieringsmarkt"

Inzet op kredietverleningsmarkt (bescherming klein-zakelijke klanten)

Uit de onderzoeken blijkt dat de markt voor mkb-financiering nog steeds een aantal knelpunten kent waardoor het mkb minder toegang heeft tot financiering. Het gaat dan om:

1. De mogelijke marktconcentratie bij bancaire financiering
2. Relatief beperkte omvang van de niet-bancaire financieringsmarkt

Verder concludeert het onderzoek van Dialogic dat er nader onderzoek nodig is naar de mate van bescherming van (kleine) ondernemers bij het aangaan van financiering. Om inzicht te verwerven in karakteristieken van de financieringsmarkt, met name de aanbodzijde van vreemd vermogen, is het nuttig deze periodiek te monitoren.

Om bovenstaande punten op te pakken zal het Ministerie van EZK de Stichting MKB Financiering blijven ondersteunen.

9 Acties EZK voor een toekomstbestendige mkb-financieringsmarkt

Uit de onderzoeken blijkt echter ook dat er in het huidige beleid een aantal aandachtspunten en knelpunten zitten, die vragen om het verleggen van beleidsaccenten en/of het doen van nader onderzoek. Naast een aantal acties die al zijn gestart om ondernemers te helpen in hun zoektocht naar financiering, bijvoorbeeld door introductie van financieringstafels en ondersteuning van Stichting MKB Financiering, worden verder de volgende 9 acties aangekondigd:

1. Het versterken van kennis en vaardigheden van ondernemers om een goede financieringsaanvraag te kunnen doen - Hiervoor is een (digitale) tool ontwikkeld door de Kamer van Koophandel . Tevens kunnen ondernemerschaps-vaardigheden, waaronder vaardigheden op het gebied van financiering, verbeterd worden via bijvoorbeeld een programma als O2LAB, dat zich richt op het stimuleren van ondernemerschapsonderwijs.
2. Het versterken van investment readiness van ondernemingen - Hierbij wordt vooral ingezet op informeren over de kansen van extern eigen vermogen.
3. Het verstevigen van de intermediaire adviesmarkt - Hierbij wordt er op ingezet dat de mkb-accountant de werkzaamheden kan uitbreiden. EZK spreekt haar steun uit voor dit initiatief van de branche om te komen tot een keurmerk/ branchevereniging van financieringsadviseurs. Het initiatief hiervoor is door Stichting MKB Financiering genomen afgelopen week.
4. Verkennen EZK-steun bij opzet nieuwe ROM’s - Nieuwe ROMs in Utrecht en Flevoland worden gestart en ondersteuning vanuit EZK zal onderzocht worden.
5. Verkenning opties stimuleren risicokapitaal - Samen met Techleap.nl worden de mogelijkheden voor de stimulering van risicokapitaal onderzocht. In de brief wordt het niet benoemd, maar ook het fiscaal stimuleren zal hier waarschijnlijk nogmaals onderzocht gaan worden.
6. Gesprek met pensioenfondsen en andere institutionele beleggers - Hierbij wordt door de staatssecretaris vooral ingezet op co-financiering van risico-kapitaal fondsen (aandelen), waarbij ook invest-NL een rol in kan spelen. Ik hoop echter ook dat het ministerie van EZK oog blijft houden voor de non-bancaire online platformen, o.a. ook voor leningen. In het VK is gebleken dat dit de markt sterk heeft gestimuleerd.
7. Monitoren markt mkb-financiering - In afstemming met het ministerie van Financiën, AFM, DNB en ACM zal een marktmonitor opgezet worden om jaarlijks de ontwikkelingen op de bancaire en non-bancaire markt voor mkb-financiering te monitoren.
8. Verdere stimulering van de alternatieve sector - Opvallend genoeg wordt hier vooral risicodragend vermogen bedoeld, o.a om de sectoren waar Invest-NL zich op gaat richten te ondersteunen met risico-kapitaal.
9. Verbetering kredietinformatie (kredietregister) - In samenwerking met De Nederlandsche Bank en het ministerie van Financiën zal een onderzoek worden opgezet naar het nut en de mogelijkheid om een kredietregister te ontwikkelen. Hierin zullen karakteristieken van leningen en leners worden geregistreerd en onder voorwaarden worden gedeeld.

Een extra punt (wat opvallend genoeg niet in deze top-9 lijst is opgenomen) is het verbeteren van de positie rond zekerheden van non-bancaire financiers. In de brief wordt aangekondigd dat hier een onderzoek voor wordt opgezet wat in het najaar van 2019 moet starten en Q2 2020 gereed zal moeten zijn.

Geen grote acties aangekondigd

Persoonlijk vind ik de aangekondigde acties een eerste goede stap (vooral de ondersteuning van de intermediaire adviesmarkt voor ondernemers), maar er wordt veel doorgeschoven naar Invest-NL (ondersteunen risicokapitaal) en naar vervolgonderzoek, zonder dat het tot concrete maatregelen komt.  MKB Nederland trok vorige week ook al aan de bel dat met dit onduidelijke beleid het mkb op dit moment minder durft te investeren.

Daarbij is er in de aangekondigde maatregelen een sterke focus op start-up/scale-up financiering zichtbaar. Ik denk dat dit heel belangrijk is voor dit segment in de economie, maar in de oorspronkelijke rapporten van Dialogic en het CPB  wordt juist veel meer de aandacht gelegd op het (veel grotere) brede mkb die, in vergelijking met omliggende landen, duurder uit is en moeilijker aan financiering kan komen.

Het is echter goed dat is toegezegd door de staatssecretaris dat zij de mkb financieringsmarkt structureel zal blijven monitoren. Ik hoop dat wanneer de onderzoeken uitgevoerd zijn er volgend jaar wel voldoende noodzaak en urgentie is om wel in te zetten op structurele verbeteringen in de mkb financieringsmarkt.

Community rond (oud) XS4All haalt ruim €2 miljoen voor start nieuwe provider op

Ondanks protesten van meer dan 54.000 mensen gaat XS4ALL verdwijnen. Een actie groep met oud-medewerkers, privacy-voorvechters en andere personen rond de community van XS4All is zeer succesvol en heeft binnen enkele dagen al bijna het doelbedrag van €2,5 miljoen opgehaald om een nieuwe provider, te starten "waar vrijheid, privacy, innovatie en veiligheid centraal staan".

60.000 klanten

Om break-even te draaien heeft de provider zo'n 25.000 klanten nodig. Het comité zegt in te zetten op 60.000 klanten binnen drie jaar. Naast internet wil de nieuwe provider in het eerste kwartaal van 2020 ook televisie en telefonie gaan aanbieden.

Sterke gemeenschap

Via donaties is de afgelopen maanden al ruim €35.000 opgehaald om te proberen om XS4All als organisatie en merk te behouden. Nu KPN (eigenaar van het merk) heeft aangekondigd dit niet te doen is de volgende stap genomen en is een investeringscampagne gestart waar via een lening met 3% rente de nieuwe organisatie ondersteund kan worden. Aandelen van de organisatie zijn in handen van een stichting die niet gaat voor winstmaximalisatie en eventuele winst gebruikt voor andere maatschappelijke projecten.

Binnen een dag werd al €1,5 miljoen opgehaald en de teller staat nu al ruim boven de €2 miljoen, waarbij al bijna 2500 personen geïnvesteerd hebben. Het maximale bedrag van €2,5 miljoen zal dan ook zeker gehaald gaan worden.

€3 miljoen door buurtbewoners en personeel voor ziekenhuis

Afgelopen maanden  konden inwoners uit de regio zich inschrijven om financieel te participeren in ziekenhuis Bernhoven via een obligatielening met een looptijd tot 2028 en een vaste rente van 4%. Daarnaast konden medewerkers ook investeren in hun eigen organisatie. De obligatieleningen (die via AndersFinancieren werden aangeboden) hebben tezamen  ruim drie miljoen euro opgebracht.

Obligatielening voor medewerkers en voor de regio

Medewerkers ontvingen ook dit jaar een gratificatie in de vorm van een obligatielening en konden tevens zelf obligaties aankopen. In totaal is er nu over 2018 en 2019 voor 806.600 euro geïnvesteerd door medewerkers in obligaties. De animo vanuit de regio was groot. De obligatielening kende een limiet van 2 miljoen euro en deze is nagenoeg vol gekomen. “Een blijk van waardering voor Bernhoven als gezondheidszorgorganisatie voor de regio en een goed rendement voor de kleine belegger, een win- win; zo versterken we elkaar!”, aldus Geert van den Enden, algemeen directeur van Bernhoven.

Community Finance

In 2015 legden medisch specialisten al 4,5 miljoen euro in. Hiermee wordt een steeds groter deel van de financiering verstrekt door direct betrokkenen.

Zwitserse luchthaven wil airline starten met crowdfunding

De Zwitserse luchthaven Bern Airport wil samen met partners, waaronder TUI, een virtuele luchtvaartmaatschappij oprichten met behulp van crowdfunding om in het gat te springen dat het failliete SkyWork achter zich heeft gelaten om te vliegen vanaf Bern.

FlyBAIR

De luchthaven wil de maatschappij FlyBAIR noemen. Vanaf mei 2020 moeten er negen routes worden aangeboden. In de herfst moet ook München, Amsterdam of Londen worden toegevoegd. De nieuwe airline moet volledig virtueel werken. FlyBAIR zal dus gebruik maken van chartervluchten van andere maatschappijen.

Crowdfunding

Er is 2,5 miljoen Zwitserse Frank nodig (€2,2 miljoen) voor de oprichting van de virtuele maatschappij. Bern Airport hoopt dit bedrag bij elkaar te brengen door middel van crowdfunding, waarbij vooral wordt gericht op inwoners van de regio. Het is een combinatie van voorverkoop (parkeerplaats) en aandelen in de nieuw op te richten maatschappij.

Het eerste doel is 1 miljoen Zwitserse Frank bijeenbrengen in de eerste 30 dagen. Gelet op het bedrag wat er na enkele dagen al binnen is, zal dit waarschijnlijk wel gaan lukken.

Wetgeving rond alternatieve financiering is essentieel voor groei

Uit onderzoek van Cambridge Centre for Alternative Finance (CCAF) blijkt dat wetgeving essentieel is om alternatieve financiering te laten groeien. Uit onderzoek naar 111 toezichthouders blijkt ook dat wetgeving de komende jaren wereldwijd aangescherpt gaat worden.

Equity Crowdfunding, Peer to Peer Lending & Initial Coin Offerings

In het onderzoek is gekeken naar het wetgevend kader rond equity crowdfunding, P2P-lending (crowdlending in Nederland) en Initial Coin Offerings. Hierbij zijn de top prioriteiten voor de toezichthouders:

“… protections against misleading promotions or the misuse of client money. Depending on the activity in question, between 93% and 100% of regulatory frameworks impose requirements in relation to the clarity and fairness of promotions; between 100% and 88% impose sector-specific AML/KYC requirements, and over 80% impose the segregation of client assets, where applicable.”

CCAF verwacht verder dat in 2021 het toezicht een stuk zal zijn aangescherpt:

“Despite a boom in alternative finance regulation since 2015, the relevant activities are still not formally regulated in most jurisdictions – only 22% of jurisdictions formally regulate P2P lending, as opposed to 39% for ECF [equity crowdfunding] and 22% in the case of ICOs [initial coin offerings]. Where these activities are regulated, some jurisdictions apply to them pre-existing regulatory frameworks (e.g for securities). More often, they are subject to bespoke regulatory frameworks, particularly in the case of P2P lending (12% of jurisdictions) and ECF (22% of jurisdictions).”

Innovation sandboxes

Een belangrijk onderdeel vinden toezichthouders de "sandboxes". Dit wordt op verschillende manieren ingevuld:

“Regulators are thus looking to more innovative solutions to overcome these limitations in regulation and supervision. Among respondent regulators, 22% have created regulatory sandboxes, 26% have innovation offices and 14% have active Regtech/Suptech programs. Based on regulators’ responses, the number of sandbox and Regtech/Suptech programs could double and triple respectively in the coming years. In terms of sheer numbers, it seems that innovation offices that have the most quantifiable impact to date, having assisted twelve times as many firms as sandboxes – over 2,100 in total, against just 180 for sandboxes. However, proponents of the sandbox might argue that for particular ‘policy-testing’ orientated sandboxes, the purpose is not to increase the number of innovative firms supported but to facilitate policy learning, design, and review.”

Impact Alternatieve Financiering grootst op mkb financiering

Uit het onderzoek blijkt ook dat toezichthouders verwachten dat alternatieve financiering het meeste invloed heeft op de toegang tot financiering voor het mkb. Juiste wet- en regelgeving is hierbij essentieel.

Het gehele rapport is hier te downloaden.

Fundnow - Bancair+equity crowdfunding in Oostenrijk

In Oostenrijk hebben Erste Bank en het crowdinvesting platform Conda gezamenlijk het platform Fundnow gelanceerd om ondernemers de mogelijkheid te geven om automatisch een "gestapeld financieren" aanbod te krijgen. Dit is een combinatie van een bancaire lening en equity crowdfunding.

Na invullen van de gegevens door de ondernemer wordt er direct een eerste voorstel gedaan voor invulling van financiering door lening en/of aandelenfinanciering. Uiteindelijk gaan de gezamenlijke financieringsexperts aan de slag om de financiering te realiseren.

Rabo&Crowd

De samenwerking lijkt nog het meest op het Nederlandse Rabo&Crowd, waar de Rabobank met leningen gezamenlijk projecten financiert met crowd investeerders.

Stichting MKB Financiering - kennis blog

Blog 26: Financieren is een VAK

Afgeladen vol zat de congreszaal van De Munt in Utrecht. Geldverstrekkers, financieringsadviseurs, accountants, opleiders en vele anderen waren gekomen naar het evenement van de Stichting MKB Financiering (SMF): Het beroep financieringsadviseur in de turbulente financieringsmarkt. De hoge opkomst bevestigt: het financieren van bedrijven is een actueel onderwerp.

Keurmerk voor mkb financieringsadviseurs

SMF heeft in de eerste helft van 2019 een verkenning laten uitvoeren naar de vraag of er behoefte is in de markt aan een keurmerk voor het beroep financieringsadviseur. Meer dan 50 partijen werden geïnterviewd. Hieruit bleek nadrukkelijk dat de markt behoefte heeft aan meer profilering (herkenbare beroepsgroep) en (zelf-) regulering. De gedachte dat een keurmerk hieraan een bijdrage kan leveren, leeft breed onder de geïnterviewden.

Om tot verdieping te komen en nog breder met de beroepsgroep in gesprek te treden werd als vervolg op het onderzoek het congres georganiseerd. Centrale vragen waren: is financieren een onderscheidend vak, is de doelgroep zichtbaar en herkenbaar, draagt aanvullende regelgeving bij aan verbetering van het beroep?

Lees hier verder over het congres en het ontwikkelen van de beroepsgroep.

Contact

Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).